قانون ثبت اسناد و املاک کشور مصوب 1310 با اصلاحات و الحاقات بعدی

قانون ثبت اسناد و املاک کشور مصوب 26 اسفند 1310 (کمیسیون قوانین عدلیه) با اصلاحات و الحاقات بعدى

باب اول‌-تشکیلات ادارى ثبت

ماده 1-در هر حوزه ابتدائى به اقتضاء اهمیت محل، یک اداره یا دائره ثبت اسناد و املاک تأسیس مى‌شود. ممکن است هر اداره یا دائره ثبت داراى شعبى باشد.

ماده 2-مدیران و نمایندگان ثبت و مسؤولین دفاتر و صاحبان دفاتر اسناد رسمى جز در محل مأموریت خود نمى‌توانند انجام وظیفه نمایند. اقدامات آنها در خارج از آن محل اثر قانونى ندارد.

ماده 4،3 و 5- ملغى شده است.

ماده 6-(اصلاحى 1351/10/18)- براى رسیدگى به کلیه اختلافات و اشتباهات مربوط به امور ثبت اسناد و املاک در مقر هر دادگاه استان هیأتى به نام هیأت نظارت مرکب از رئیس ثبت استان یا قائم‌مقام او و دو نفر از قضات دادگاه استان(1) به انتخاب وزیر دادگسترى(2) تشکیل مى‌شود. هیأت مزبور به کلیه اختلافات و اشتباهات مربوط به امور ثبتى در حوزه قضائى استان رسیدگى مى‌نماید. براى این هیأت یک عضو على البدل از قضات دادگسترى یا کارمندان ثبت مرکز استان از طرف وزیر دادگسترى(3) تعیین خواهد شد.

ماده 7-دفاتر لازم براى ثبت اسناد و املاک و عده و نوع و ترتیب آنها مطابق نظامنامه‌اى که از طرف وزارت عدلیه تنظیم مى‌شود معیّن خواهد شد.

ماده 8-مراجعه به دفاتر املاک براى اشخاص ذى نفع مطابق مقررات نظامنامه وزارت عدلیه جایز است.

باب دوم‌-ثبت عمومى
فصل اول‌-اعلان ثبت و تحدید حدود

ماده 9- در نقاطى که اداره ثبت موجود است از تاریخ اجراء این قانون و در سایر نقاط پس از تشکیل اداره یا دائره ثبت، وزارت عدلیه حوزه هر اداره یا دائره ثبت را به چند ناحیه تقسیم کرده و به ثبت کلیه اموال غیر منقول واقعه در هر ناحیه اقدام مى‌کند.

ماده 10- قبل از اقدام به ثبت عمومى املاک هر ناحیه، حدود ناحیه مزبور و این‌که املاک واقعه در آن ناحیه باید به ثبت برسد، به وسیله اعلان در جراید به اطلاع عموم خواهد رسید. اعلان مزبور در ظرف سى روز سه مرتبه منتشر مى‌شود.

ماده 11 (اصلاحى 1317/7/10 و 1337/2/3)- از تاریخ انتشار اولین آگهى مذکور در ماده 10 تا شصت روز باید متصرفین به عنوان مالکیت و اشخاص مذکور در دو ماده 27 و 32 نسبت به املاک واقع در آن ناحیه به وسیله اظهارنامه درخواست ثبت نماید.

اداره ثبت مکلّف است تا نود روز پس از انتشار اولین آگهى مذکور، صورت کلیه اشخاصى را که اظهارنامه داده‌اند با نوع ملک و شماره‌اى که از طرف اداره ثبت براى هر ملک معیّن شده در روزنامه‌ها آگهى نماید و این آگهى فقط در دو نوبت به فاصله سى روز منتشر خواهد شد. مأمور انتشار آگهى‌ها پس از انتشار و الصاق آگهى باید گواهى انتشار از کدخداى محل یا ژاندارمرى یا پاسبان اخذ و تسلیم اداره ثبت نماید و در این موارد کدخدا و سایر مأمورین دولتى باید به مأمورین ثبت مساعدت نموده و گواهى لازم را به مأمور ثبت بدهند.

تبصره (الحاقى 1317/7/10)- در مورد اراضى و املاکى که آثار تصرف مالکانه فعلى کسى نسبت به آنها موجود نباشد درخواست ثبت از کسى پذیرفته مى‌شود که بر مالکیت یا بر تصرف سابق خود به عنوان مالکیت یا بر تصرف خود به عنوان تلقى از مالک یا قائم‌مقام قانونى، مدارکى داشته باشد.

چنانچه تقاضاى ثبت نسبت به این قبیل املاک به یکى از عناوین مذکور در دو ماده 27 و 32 باشد در صورتى تقاضاى ثبت پذیرفته مى‌شود که تقاضاکننده مدارکى بر عنوان مذکور یا بر تصرف سابق خود به آن عنوان و یا بر تصرف کسى‌که تقاضاکننده قائم‌مقام قانونى او محسوب مى‌شود داشته باشد.

ماده 12 (اصلاحى 1322/3/10)- نسبت به املاکى که مجهول المالک اعلان شده اشخاصى که حق تقاضاى ثبت دارند مى‌توانند در ظرف مدت دو سال از تاریخ اجراء این قانون تقاضاى ثبت نمایند و پس از گذشتن مدت دو سال معاملات راجع به آن املاک قبل از تقاضاى ثبت در دفاتر اسناد رسمى پذیرفته نمى‌شود و صدى 25 از حق الثبت معمولى در موقع تقاضاى ثبت، علاوه دریافت خواهد شد و نسبت به املاکى که آگهى نوبتى آنها منتشر نشده از تاریخ انتشار اولین آگهى نوبتى مذکور در ماده 11، معاملات این املاک به هیچ عنوان قبل از تقاضاى ثبت در دفاتر اسناد رسمى پذیرفته نخواهد شد و پس از یک سال از تاریخ اولین آگهى نوبتى صدى 25 از حق الثبت معمولى در موقع تقاضاى ثبت،علاوه دریافت خواهد شد.

ماده 13و 13 مکرر در تاریخ 1322/3/10 نسخ شده است.

ماده 14- تحدید حدود املاک واقعه در هر ناحیه متدرجاً به ترتیب نمره‌ى املاک مطابق نظامنامه وزارت عدلیه به عمل مى‌آید و تقاضاکنندگان ثبت و مجاورین براى روز تحدید حدود به وسیله اعلان احضار مى‌شوند. این اعلان لااقل بیست روز قبل از تحدید حدود یک مرتبه در جراید منتشر مى‌شود به علاوه مطابق نظامنامه وزارت عدلیه در محل نیز اعلانى منتشر خواهد شد.

ماده 15- اگر تقاضاکننده در موقع تحدید حدود خود یا نماینده‌اش حاضر نباشد ملک مورد تقاضا با حدود اظهار شده از طرف مجاورین تحدید خواهد شد. هرگاه مجاورین نیز در موقع تحدید حدود حاضر نشوند و به این جهت حدود ملک تعیین نگردد، اعلان تحدید حدود نسبت به آن املاک تجدید مى‌شود و اگر براى مرتبه دوم نیز تقاضاکننده و مجاورین هیچ‌یک حاضر نشده و تحدید حدود به عمل نیاید حق الثبت ملک دو برابر اخذ خواهد شد.

تبصره (اصلاحى 1351/10/18)- هرگاه حدود مجاورین از لحاظ عملیات ثبتى تثبیت و معیّن باشد تحدید حدود بدون انتشار آگهى با تبعیت از حدود مجاورین به عمل خواهد آمد و در این مورد در صورتى که یک یا چند حد ملک مورد تحدید از اموال عمومى مربوط به دولت و شهردارى و یا حریم قانونى آنها باشد تحدید حدود با حضور نمایندگان سازمانهاى ذى ربط به عمل خواهد آمد و عدم حضور نماینده مزبور مانع انجام تحدید حدودد نخواهد بود.

فصل دوم‌-اعتراض

ماده 16-هرکس نسبت به ملک مورد ثبت اعتراضى داشته باشد باید از تاریخ نشر اولین اعلان نوبتى تا 90 روز اقامه دعوى نماید. عرضحال مزبور مستقیماً به اداره یا دائره یا شعبه ثبتى که در ضمن اعلان نوبتى معیّن شده است تسلیم مى‌شود. در مقابل عرضحال باید رسید داده شود. در صورتى که عرضحال در مدت قانونى داده شده باشد اداره ثبت آن را نزد دفتر محکمه‌اى که مرجع رسیدگى است ارسال مى‌دارد. اگر اداره ثبت تشخیص دهد که عرضحال خارج از مدت داده شده کتباً نظر خود را اظهار خواهد کرد و به حاکم محکمه ابتدائى محل اطلاع مى‌دهد تا حاکم مزبور در جلسه ادارى موافق نظامنامه وزارت عدلیه رسیدگى کرده، رأى دهد. رأى حاکم محکمه ابتدائى در این موضوع قاطع است.