سوال 407 گروه تحلیل کاربردی حقوق
باتوجه به ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی، آیا دادگاه می تواند در “جلسه دادرسی” پرونده را به علت نقص دادخواست به دفتر برگرداند تا از آن رفع نقص شود؟ درصورت منفی بودن پاسخ، تکلیف دادگاه در مواجهه با نقص موجود چیست؟
نظر اکثریت:
اکثریت قضات هرچند در نهایت نظر به رفع نقص دادخواست از سوی دادگاه دارند اما در علت امر مبنای استدلال آنان تا حدودی متفاوت است که از این جهت نظرات آنان در دو گروه تقسیم می شود:
گروه اول – هرچند به نظر می رسد علی الاصول رفع نقص دادخواست باید قبل از جلسه دادرسی باشد، زیرا وقتی دادگاه دستور تعیین وقت می دهد، به این معنی است که دادخواست کامل است و الا دستور تعیین وقت و دعوت از طرفین برای رسیدگی وجاهت قانونی ندارد؛ با این حال اگر دادخواست نواقصی داشته و احیاناً دادگاه هنگام دستور تعیین وقت به آن توجه نکرده باشد یا در مرحله دادرسی کشف شده باشد، شاید بتوان با توجه به اطلاق ماده ۶۶ اقدام دادگاه را در اعاده پرونده به دفتر جهت رفع نقص توجیه کرد.
هرچند جایگاه ماده ۶۶ قانون در مرحله قبل از دادرسی است اما با جمع مقررات این ماده و ماده ۳۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی، به نظر می رسد نظر مقنن بر امکان رفع نقص دادخواست می باشد. اما دادگاه بدوی چگونه می تواند رفع نقص بنماید؟
آیا باید پرونده را به دفتر برگرداند تا اخطار رفع نقص صادر کند و اگر خواهان رفع نقص نکند، وفق ماده ۶۶ دفتر قرار رد دادخواست صادر کند؟ یا اینکه همانند دادگاه تجدیدنظر، چون نقص در مرحله دادرسی و در جلسه دادرسی کشف شده، باید خود راساً اخطار رفع نقص صادر کند و اگر خواهان رفع نقص نکند، قرار رد دعوا صادر کند؟
به لحاظ تفاوت آثار قرار رد دادخواست و قرار رد دعوا، پاسخ به این سوال حایز اهمیت است.
به نظر می رسد بلحاظ آثار جلسه اول دادرسی و مستفاد از ملاک ماده ۳۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی، و جایگاه ماده ۶۶ این قانون و جلوگیری از سوءاستفاده خواهان در عدم رفع نقص، نظر دوم منطقی‌تر و با اصول دادرسی سازگارتر است و شایسته است دادگاه خود اخطار رفع نقص صادر و اگر خواهان رفع نقص نکند، قرار رد دعوا صادر کند.
در تأکید این عقیده، نظر دکتر علی عباس حیاتی در صفحه ۱۴۴ کتاب آیین دادرسی مدنی در نظم حقوقی کنونی را می توان ذکر کرد که قائل به وجود الزام در رفع نقص هست و به صراحت ماده و ضرورت اینکه اگر نقصی به هر دلیل مرتفع نشده باشد، باید در هر مرحله ای بتوانیم جبرانش کنیم، اشاره می کنند.
گروه دوم – به نظر ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی مدنی تا زمانی است که جلسه دادرسی تشکیل نشده است. در فرض سوال، هیچ ضمانت اجرایی برای عدم رفع نقص توسط خواهان در مرحله بدوی وجود ندارد ولی دادگاه بهتر است اخطار رفع نقص ارسال نماید که ممکن است خواهان رفع نقص کند. ولی ضمانت اجرای عدم رفع نقص توسط خواهان در چنین حالتی در ماده ۳۵۰ قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی شده است.
اقلیت
همچنانکه که دکتر شمس در توضیح ذیل ماده ۶۶ قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور مدنی در کتاب خود نظر دادند، ظاهراً پاسخ منفی است.
باسلام ودرود وسپاس ازسایت بسیار پربار وارزشمند قضاوت انلاین. موفق پیروز باشید. باتشکر
با درود
با سپاس از روحیه قدرشناسی و حسن نظر شما نسبت به سایت.
خداقوت. سپاس بیکران
با سلام و تشکر