آیین نامه نحوه نگهداری و درمان مجانین مصوب 31 فروردین 1398 رئیس قوه قضاییه
آیین‌نامه اجرایی نحوه نگهداری و درمان مجانین
شماره۹۰۰۰/۴۹۱۵/۱۰۰ ۱۳۹۸/۱/۳۱
جناب آقای اکبرپور
رئیس هیأت مدیره و مدیرعامل روزنامه رسمی کشور
تصویر آیین‌نامه اجرایی شماره ۹۰۰۰/۴۸۵۲/۱۰۰ مورخ ۱۳۹۸/۱/۳۱ ریاست محترم قوه قضائیه در خصوص «نحوه نگهداری و درمان مجانین» جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ایفاد می‌گردد.
محسن محدث ـ مدیرکل دبیرخانه قوه قضائیه
شماره۹۰۰۰/۴۸۵۲/۱۰۰ ۱۳۹۸/۱/۳۱
آیین‌نامه اجرایی نحوه نگهداری و درمان مجانین
در اجرای تبصره ۱ ماده ۲۰۲ قانون آیین دادرسی کیفری «آیین‌نامه اجرایی نحوه نگهداری و درمان متهمان مجانین» به شرح مواد آتی است.
ماده۱ـ واژگان به کار رفته در این آیین‌نامه به مفهوم زیر می‌باشد:
الف ـ قانون: قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۹۲/۱۲/۴.
ب ـ آیین‌نامه: آیین‌نامه اجرایی نحوه نگهداری و درمان متهمان مجنون.
پ ـ مجنون: در آیین‌نامه مجنون فردی است که مطابق ماده ۱۴۹ قانون مجازات اسلامی مصوب ۱۳۹۲ در حین ارتکاب جرم دچار اختلال روانی بوده به نحوی که فاقد اراده یا قوه تمییز باشد و در مورد وی قرار موقوفی تعقیب صادر شده، لیکن جنون وی استمرار داشته و نیاز به نگهداری و درمان داشته باشد.
ت ـ مجنون خطرناک: مجنونی است که آزاد بودن وی ممکن است موجب آسیب مالی، جانی یا حیثیتی به خود و یا دیگران شود یا مخل نظم و امنیت عمومی باشد.
ث ـ مجانین: منظور مجنون یا مجنون خطرناک است.
ج ـ مرکز یا مراکز نگهداری و توانبخشی: به مرکزی اطلاق می شود که در سازمان بهزیستی به منظور ارائه خدمات توانبخشی پزشکی، روانی، اجتماعی، آموزشی و حرفه ای لازم برای مجنون تأسیس گردیده یا می شود.
چ ـ مرکز یا مراکز درمان و مراقبت: مرکزی در معیت بیمارستان های روان پزشکی دانشگاههای علوم پزشکی یا بخشی از بیمارستان های مذکور است که به منظور درمان و مراقبت از مجنون خطرناک باید توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تأسیس یا اختصاص یابد.
ماده۲ـ پس از صدور قرار موقوفی تعقیب نسبت به مجانین، حسب مورد باید به شرح زیر اتخاذ تصمیم شود:
الف ـ در مورد مجنون خطرناک، بنا به دستور دادستان، تا پایدار شدن وضعیت روانی در یکی از مراکز درمان و مراقبت تعیین شده از طرف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، تحت درمان قرار می گیرد.
ب ـ در صورتی که به تشخیص مقام قضایی با جلب نظر پزشکی قانونی نیاز به بستری شدن مجنون در بیمارستان روان پزشکی نباشد و همچنین در صورت وصول گزارش از بیمارستان مبنی بر عدم ضرورت بستری بودن بیمار برای درمان، جهت ترخیص وی از بیمارستان یا اعزام به مرکز نگهداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت دستور لازم توسط دادستان صادر خواهد شد.
تبصره ـ چنانچه حسب مورد به درخواست بیمارستان روانپزشکی یا پزشکی قانونی برای نگهداری مجانین نیاز به نیروهای حفاظتی باشد، در صورت لزوم، مقام قضایی دستور مقتضی به ضابطان دادگستری صادر می کند.
ماده۳ـ دادستان کل کشور موظف است ظرف یک ماه پس از ابلاغ آیین نامه با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی فهرست مراکز نگهداری و توانبخشی و مراکز درمان و مراقبت و تغییرات آن را برای اطلاع کلیه مراجع قضائی ارسال نماید.
تبصره ـ وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی مکلفند پاسخ استعلامات دادستان کل کشور را در اسرع وقت اعلام داشته و همکاری لازم را معمول نمایند.
ماده۴ـ مسؤولیت پذیرش مجنون خطرناک برای درمان و مراقبت به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و برای نگهداری و توانبخشی مجنون با سازمان بهزیستی خواهد بود.
تبصره ـ چنانچه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی در حوزه قضایی استان یا شهرستانی فاقد مرکز نگهداری و توانبخشی یا مرکز مراقبت و درمان از مجانین باشد، دادستان آنان را به مراکز دیگری که حسب مورد توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا سازمان بهزیستی تعیین می گردد، اعزام می کند.
ماده۵ ـ اعزام مجانین حسب مورد به مرکز نگهداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت، در اجرای دستور دادستان، به عهده ضابطان دادگستری است. ضابطان دادگستری مکلفند مراتب تحویل آنان به مراکز مذکور را با تنظیم صورتمجلس برای درج در سابقه قضایی وی به مرجع قضایی رسیدگی‌کننده منعکس و نسخ های از آن را به دادستان ارائه کنند.
ماده۶ ـ ملاقات با مجانین تابع ضوابط مرکز نگهداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت می باشد.
ماده۷ـ دادستان باید بر امر نگهداری و توانبخشی و مراقبت و درمان مجانین در مرکز نگهداری و توانبخشی یا مرکز درمان و مراقبت به صورت مستمر نظارت نماید و در صورت برخورد با تخلف و موارد کمبود امکانات و نیازهای مراکز یاد شده مراتب را جهت اقدام مقتضی و عنداللزوم انعکاس آن به سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به دادستان کل کشور اعلام کند.
ماده۸ ـ پس از طی دوره درمان و مراقبت یا توانبخشی و نگهداری در مراکز مذکور در ماده ۲ آیین‌نامه، مقام قضایی مربوط با جلب نظر پزشکی قانونی دستور ترخیص مجانین را صادر میکند.
ماده۹ـ استنکاف از اجرای دستور دادستان در مورد نگهداری، مراقبت و درمان مجانین مشمول مقررات ماده ۵۷۶ قانون مجازات اسلامی (کتاب پنجم تعزیرات) می‌باشد.
ماده۱۰ـ دولت موظف است در اجرای ماده ۵۶۷ قانون آیین دادرسی کیفری هر ساله بودجه لازم را جهت اجرای قانون و آیین‌نامه و مفاد ماده ۱۵۰ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ به منظور تأمین هزینه‌های مربوط به نگهداری و توانبخشی و درمان و مراقبت مجانین حسب مورد به پیشنهاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان بهزیستی کشور، تأمین نماید.
ماده۱۱ـ نظارت بر حسن اجرای این آیین نامه به عهده دادستان کل کشور می باشد.
ماده۱۲ـ این آیین‌نامه در ۱۲ ماده و ۳ تبصره توسط وزیر دادگستری با همکاری وزرای بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و تعاون، کار و رفاه اجتماعی تهیه و در تاریخ ۱۳۹۸/۱/۲۶ به تصویب رییس قوه قضاییه رسید.
سید ابراهیم رئیسی ـ رئیس قوه قضائیه
منبع: روزنامه رسمی، سال هفتاد و پنج، شماره 21583، ویژه نامه شماره 1148، دوشنبه 2 اردیبهشت 1398
