دکتر هوشنگ مقتدر

بیوگرافی دکتر هوشنگ مقتدر استاد حقوق بین الملل و نویسنده حقوقی

دكتر هوشنگ مقتدر، در اسفند ماه 1316 (ش.) در كرمانشاه به دنیا آمد. دوره ابتدایی و قسمتی از دوره متوسطه را در دبیرستان پهلوی كرمانشاه و قسمت دیگر متوسطه را در دبیرستان البرز و دارالفنون تهران به پایان رساند.

دکتر مقتدر در پاییز سال 1335 (ش.) وارد دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران شد و در سال 1339 (ش.) با احراز رتبه اول و مدال درجه اول علمی، لیسانس گرفت. سپس با استفاده از بورس تحصیلی به دانشكده حقوق دانشگاه لندن رفت و در رشته حقوق بین المللی، فوق لیسانس شد (1963 م.). آنگاه به ایران بازگشت و با طرح پایان نامه «تحولات سازمان ملل متحد» موفق به دریافت دكترای علوم سیاسی شد (1348 ش.)

دکتر هوشنگ مقتدر در سال 1347 (ش.) به عنوان مربی در دانشگاه شیراز به تدریس پرداخت. در سال 1349 (ش.) استادیار شد و به دانشكده حقوق دانشگاه تهران انتقال یافت. بعدها با سمت استاد تمام وقت در این دانشكده مشغول به تدریس شد و بعدها مدیریت گروه روابط بین الملل دانشكده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران را بر عهده گرفت.

دروس تدریسی ایشان عبارتند از: حقوق بین الملل، سازمانهای بین الملل، روابط بین الملل و متون حقوقی در سطوح لیسانس و فوق لیسانس.

عناوین شغلی:

عناوین شغلی ایشان عبارتند از:
عضو ارشد وابسته كالج سنت آنتونی آكسفورد (1984 م.)
استاد محقق مدرسه ژئوپلتیك دانشگاه لندن (یك سال)
عضو موسسه حقوق تطبیقی دانشگاه تهران
سرپرست بخش تحقیقاتی حقوق آنگلوساكسون (انگلیس و امریكا) در دانشگاه تهران
استادیار مركز مدرسه مطالعات شرقیه و آفریقایی دانشگاه لندن (52-1351 ش.)
محقق علمی موسسه مطالعات عالی بین الملل ژنو (56-1355 ش.)

هوشنگ مقتدر از اولین افرادی بود که عضویت در هیئت موسس انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد را پذیرفت

آثار تألیفی و تحقیقی:

آثار تالیفی و تحقیقی دكتر مقتدر عبارتند از:
1- سازمان ملل متحد
2- سیاست خارجی و سیاست بین المللی
3- حقوق بین الملل عمومی
4- امپریالیسم
5- مقالات حقوقی متعدد كه در نشریات مختلف حقوقی از جمله مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی به چاپ رسیده است.

دکتر هوشنگ مقتدر به علت بیماری در 19 اسفند 1378 چشم از جهان فرو بست.

دیدگاه دیگران در باره دکتر هوشنگ مقتدر

دکتر علی سادات اخوی، رئیس مرکز مطالعات عالی بین الملل که در سال ۱۳۶۸ در مقطع فوق لیسانس حقوق بین الملل شاگرد دکتر مقتدر در دانشگاه تهران بودند، استاد را چنین توصیف می کند:

استادی دقیق که مطالب پر مغز را خلاصه و ساده بیان می کردند توصیف کردند. در آن زمان که هنوز «حقوق بشر» مطرح نشده بود، دکتر مقتدر تحقیق در مورد کمیسیون حقوق بشر را به ایشان سپردند و از اینجا بود که با مفهوم حقوق بشر آشنا شدند. دکتر مقتدر جزو اولین کسانی بودند که مطالعۀ علمی حقوق بشر در دانشگاه ها را در کشور مطرح کردند. ذوالجنبتین بودند، بر مباحث سیاست بین الملل و حقوق بین الملل مسلط بود. اگرچه بدون شک استاد حقوق بین الملل به حساب می آمد اما نگاه وی به حقوق بین الملل از دریچۀ سیاست بین الملل بود و از این رو دیدگاه های جدیدی را در آن زمان مطرح می کردند.

آقای مهدی قاسمی، دانشجوی دکتری حقوق بین الملل دانشگاه تهران عقیده دارد، ایشان از معدود اساتیدی بودند که اعتقاد خود را مبنی بر دشوارتر بودن حقوق بین الملل نسبت به دیگر رشته های حقوق به صراحت مطرح و آن را تکرار می کردند. این جمله از ایشان است:

«ممکن است برخی این تصور را داشته باشند که حقوق بین الملل از رشته های آسان حقوق است، ولی این امر اشتباهی بیش نیست. گرچه ابتدا مباحث حقوق بین الملل شیرین و آسان جلوه می کند ولی با مطالعه بیشتر این رشته، مشکلات و سختی ها خود را نشان می دهند.»

در دوره ایشان در ایران حقوق بین الملل بیشتر در مرحله کارشناسی مورد توجه بود و مراکزی که در دوره کارشناسی ارشد به حقوق بین الملل می پرداختند بسیار اندک بودند و بیشتر نیاز به منابع در سطح کارشناسی بود و ایشان مترصد نگارش کتابی با محوریت دوره کارشناسی بودند. در سال ۱۳۷۱ برای فرصت مطالعاتی به لندن رفتند و از کتابخانه های دانشگاه لندن و مؤسسه مطالعات عالی حقوقی بازدید و استفاده نمودند و یکی از دستاوردهای آن سفر و مطالعات ایشان، تألیف کتاب حقوق بین الملل عمومی در سال ۱۳۷۲ شد.

انتشار کتاب با موضوع حقوق بین الملل عمومی توسط ایشان در آن شرایط که متن های بسیار اندکی در خصوص موضوع حقوق بین الملل عمومی به فارسی وجود داشت، با آن ویژگی هایی که اثر ایشان داشتند، گام مثبتی در حقوق بین الملل ایران محسوب می گردید.

عمده متون موجود متعلق به جناب آقایان دکتر محمد رضا ضیایی بیگدلی و جزوات دکتر بیگ زاده و همچنین دکتر سید علی هنجنی و ترجمه حقوق بین الملل مالکم شاو بودند. کتاب ایشان در مدت زمان اندکی به چاپ های دوم و سوم رسید و دانشگاه های محدود آن زمان از این متن به عنوان یکی از متون اصلی آموزشی استفاده می کردند.

دکتر هوشنگ مقتدر در اسفند ماه 1378 به علت بیماری چشم از جهان فرو بست.

برگرفته از کتاب چهره ها در تاریخچه نظام آموزش عالی حقوق و عدلیه نوین، عباس مبارکیان، چاپ اول، انتشارات پیدایش، تابستان ۱۳۷۷، وب سایت انجمن ایرانی مطالعات سازمان ملل متحد و بانک اطلاعات حقوقی شخصی