تبصره (اصلاحی 1358/10/5)- در مواردی که افرادی فاقد گذرنامه و یا مدارک مسافرت برای مراجعه به ایران باشند در صورتی که تابعیت ایرانی و یا ایرانی بودن آنان محرز شود با رعایت ماده 20 این قانون مکلفند برگِ بازگشت به ایران را از مأموریتهای سیاسی یا کنسولی جمهوری اسلامی ایران در خارجه دریافت نمایند. ضوابط تشخیص و ایرانی بودن این قبیل اشخاص به موجب آییننامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
تبصره (مصوب 1351/12/10)- در مواردی که افرادی فاقد گذرنامه و یا مدارک مسافرت برای مراجعت به ایران باشند در صورتی که تابعیت ایرانی و یا ایرانی بودن آنانمحرز شود مأمورین مربوط میتوانند اجازه ورود به ایران را بدهند. ضوابط تشخیص و ایرانی بودن این قبیل اشخاص به موجب آییننامه اجرایی اینقانون تعیین خواهد شد.
زیرنویس:
ماده 6 – برگ مسافرت موضوع ماده 9 و همچنین برگ بازگشت موضوع ماده 20 و پروانههای گذر موضوع مواد 29 و 30 از نظر این قانون در حکمگذرنامه است.
فصل دوم – انواع گذرنامه
ماده 7 – گذرنامه بر سه قسم است:
الف – گذرنامه سیاسی.
ب – گذرنامه خدمت (اعم از فردی یا جمعی).
ج – گذرنامه عادی (اعم از فردی یا جمعی).
تبصره – مشخصات انواع گذرنامه از لحاظ رنگ و شکل و قطع و تعداد اوراق و نظایر آن و همچنین سازمان تهیهکننده آنها به موجب آییننامهاجرایی این قانون تعیین
میگردد.
ماده 8 – از تاریخ تصویب این قانون گذرنامههای تحصیلی به تدریج به گذرنامههای عادی تبدیل خواهد شد.
ماده 9 – وزارت امور خارجه میتواند در موارد لزوم با موافقت وزیر امور خارجه برای کسانی که به مأموریتهای خاص اعزام میشوند به جایگذرنامه برگ مسافرت انفرادی و یا دستهجمعی صادر نماید. مشخصات برگهای مذکور در آییننامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
فصل سوم – گذرنامههای سیاسی و خدمت
ماده 10 (اصلاحی 1377/2/20)- برای شخصیتهای زیر گذرنامه سیاسی صادر میشود:
1 – رهبر
2 – رییس جمهور
3 – رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام، رییس مجلس شورای اسلامی، رییس قوه قضاییه، معاون اول رییس جمهور، اعضای شورای نگهبان، تولیت آستان قدس رضوی، وزراء دولت جمهوری اسلامی ایران و معاونان رییس جمهور.
4 – نمایندگان مجلس شورای اسلامی، اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام، اعضای شورای عالی امنیت ملی، نمایندگان مجلس خبرگان رهبری و اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی.
5 – رییس دیوانعالی کشور، دادستان کل کشور، رییس دیوان عدالت اداری، رییس و دادستان دیوان محاسبات، معاونان رییس قوه قضاییه، رییسسازمان بازرسی کل کشور،
رییس دفتر مقام معظم رهبری، رییس کل بانک مرکزی و رییس سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران.
6 – رییس ستاد کل نیروهای مسلح، فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، رییس ستاد مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و جانشینان ایشان،فرماندهان نیروهای سهگانه
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و ارتش جمهوری اسلامی ایران، فرماندهی نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران،فرماندهان حفاظت اطلاعات نیروهای یاد شده.
7 – نمایندگان مستقیم مقام معظم رهبری با معرفی رییس دفتر ایشان، نمایندگان ویژه رییس جمهور یا معاون اول رییس جمهور به معرفی دفتر ایشان،نمایندگان ویژه هیأت وزیران جهت ماموریتهای خاص به معرفی دفتر هیأت دولت و روسای دفاتر روسای قوای سهگانه و مجمع تشخیص مصلحتنظام.
8 – روسای بنیاد مستضعفان و جانبازان، سازمان تبلیغات اسلامی، بنیاد شهید انقلاب اسلامی، جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، کمیته ملیالمپیک جمهوری اسلامی
ایران و استانداران کشور و شهردار تهران.
9 – روسای جمهور سابق، نخستوزیران سابق، معاونان اول سابق رییس جمهور، روسای سابق مجلس شورای اسلامی، روسای سابق قوه قضاییه،اعضای سابق شورای عالی قضایی با معرفی بالاترین مقام دستگاه مربوطه.
10 – مشاوران مقام معظم رهبری و معاونان دفتر معظمله با معرفی رییس دفتر ایشان، معاونان و مشاوران رییس جمهوری، معاونان معاون اول رییسجمهور، دبیر شورایعالی امنیت ملی و روسا و دبیران کمیتههای شورای مزبور، معاونان وزراء، روسای دفاتر تخصصی تحت سرپرستی بلافصل رییسجمهور.
11 – شخصیتهای عالیمقام علمی، دینی، فرهنگی و روسای فرهنگستانها با موافقت رییس جمهور.
12 – روسای دیوان عالی کشور، دادستان کل کشور و سایر مقامات مندرج در جزء 5 و اعضای شورای عالی قضایی، وزراء و نمایندگان مجلس شورایاسلامی و مجلس خبرگان و معاونان ریاست جمهوری و رییس قوه قضاییه که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی عهدهدار مناصب فوق بودهاند و روسایسابق نمایندگیهای سیاسی و کنسولی و بینالمللی جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور با معرفی بالاترین مقام دستگاه مربوطه.
13 – سفرا، مدیران کل و معاونان آنان و روسای ادارات وزارت امور خارجه، ماموران ثابت سیاسی و کنسولی.
14 – ماموران رمز و مخابرات و کسانی که به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران مقامی را در مؤسسات و نهادهای بینالمللی عهدهدار میشوند،پیکهای سیاسی و کسانی که به ماموریت موقت سیاسی و کنسولی اعزام میشوند با موافقت وزیر امور خارجه.
15 – رییس، معاونان و مدیران کل منطقهای سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، رایزنان و وابستگان فرهنگی که در پوشش کادر وزارت امور خارجه بهخارج از کشور اعزام میشوند.
16 – مدیران کل مدارس خارج از کشور و دفتر همکاریهای علمی و بینالمللی و سرپرستیهای مدارس خارج از کشور به پیشنهاد وزیر آموزش وپرورش.
17 – در غیر از موارد یاد شده در بالا برای انجام ماموریتهای خاص سیاسی حسب ضرورت، با تشخیص وزیر امور خارجه.
ماده 10 (اصلاحی 1362/3/26)– برای شخصیتهای زیر گذرنامه سیاسی صادر میشود: ماده 10 (مصوب 1351/12/10)- برای شخصیتهای زیر گذرنامه سیاسی صادر میشود:
تبصره 1 (الحاقی 1362/3/26)– همسران مشمولین بندهای 1 و 2 و 3 این ماده میتوانند از گذرنامه سیاسی جداگانه استفاده نمایند.
تبصره 3 (الحاقی 1362/3/26)– نام فرزندان کمتر از 18 سال مشمولین این ماده در صورتی که همراه دارنده گذرنامه باشند، به تقاضای دارنده در گذرنامه سیاسی ثبت و ازهمان گذرنامه استفاده خواهند نمود و در صورت نیاز به تفکیک پس از استعلام از وزارت امور خارجه و در صورت موافقت طبق مقررات این قانونبرای آنها گذرنامه عادی صادر خواهد شد.
تبصره 4 (الحاقی 1377/2/20)- همطرازان مقامات مندرج در این ماده (برطبق قانون نظام هماهنگ پرداخت) اعم از شاغل و سابق با معرفی بالاترین مقام دستگاه مربوطه از گذرنامه سیاسی استفاده خواهند نمود. ماده 11 (اصلاحی 1362/3/26)- برای اشخاص زیر گذرنامه خدمت صادر میگردد: بند 2 (اصلاحی 1377/2/20)- اشخاصی که بهعنوان همراه درارتباط با ماموریت با ریاست جمهور یا معاون اول رییس جمهور به خارج از کشور مسافرت مینمایند با معرفی مقام مربوط. بند 2 (اصلاحی 1362/3/26)- اشخاصی که به عنوان همراه در ارتباط با مأموریت با ریاست جمهور یا نخستوزیر به خارج از کشور مسافرت مینمایند با معرفی مقام مربوطه. بند 3 (اصلاحی 1377/2/20)- اشخاصی که به موجب تصویبنامه هیأت وزیران برای انجام ماموریت به خارج از کشور اعزام میشوند با معرفی دفتر هیأت دولت. بند3 (اصلاحی 1362/3/26)-اشخاصی که به موجب تصویبنامه هیأت وزیران برای انجام مأموریت به خارج از کشور اعزام میشوند، با معرفی دفتر نخستوزیر. 4- (اصلاحی 1362/3/26)-کارمندان وزارتخانهها و سازمانها و ارگانهای وابسته به دولت و ارگانهای نظامی که به خارج از کشور اعزام میگردند با معرفی وزیر مربوطه و ذکرعلت مأموریت.
ماده 11 (مصوب 1351/12/10)- برای اشخاص زیر گذرنامه خدمت صادر میشود:
ماده 12 (اصلاحی 1362/3/26)– صدور گذرنامه سیاسی و خدمت به عهده وزارت امور خارجه است.
ماده 12 (مصوب 1351/12/10)- صدور گذرنامههای سیاسی و خدمت به عهده وزارت امور خارجه است.
ماده 13(اصلاحی 1362/3/26)- مدت اعتبار گذرنامه سیاسی و خدمت یک سال است مگر در مورد مأموران ثابت دولت در نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در خارج ازکشور که اعتبار گذرنامه تا خاتمه مدت مأموریت آنان خواهد بود.
ماده 13 (مصوب 1351/12/10)- مدت اعتبار گذرنامه سیاسی و خدمت یک سال است مگر در مورد مأموران ثابت دولت در نمایندگیهای شاهنشاهی در خارجه که اعتبارگذرنامه تا خاتمه مدت مأموریت آنان خواهد بود.
ماده 14 – صدور گذرنامه عادی در ایران به عهده شهربانی کل کشور [پلیس +10] و در خارج از ایران با مأمورین کنسولی کشور شاهنشاهی یا مأموران سیاسیعهدهدار امور کنسولی خواهد بود. مقررات مربوط به ترتیب صدور و تمدید و تجدید و اصلاح گذرنامه به موجب آییننامه اجرایی این قانون تعیینخواهد شد. ماده 15 – محصلینی که برای تحصیل عازم خارج از کشور میباشند با رعایت قانون وظیفه عمومی در مورد تحصیلات غیر دانشگاهی از طرف وزارت آموزش و پرورش و در مورد تحصیلات دانشگاهی از طرف وزارت علوم و آموزش عالی به شهربانی کل کشور معرفی میشوند شغل آنها در گذرنامه محصل ذکر میگردد و از پرداخت کلیه وجوه مربوط به صدور گذرنامه معاف میباشند. این معافیت شامل محصلینی که گذرنامه تحصیلی آنان تدریجاً به گذرنامه عادی تبدیل خواهد شد نیز میباشد. محصلینی که گذرنامه تحصیلی آنان به گذرنامه عادی تبدیل میشود از مقرراتمعافیت تحصیلی احضار به خدمت زیر پرچم استفاده خواهند کرد. ماده 16 (اصلاحی 1362/8/3)- به اشخاص زیر هیچ نوع گذرنامه برای خروج از کشور داده نمیشود.
ماده 16 (مصوب 1351/12/10)- به اشخاص زیر هیچ نوع گذرنامه برای خروج از کشور داده نمیشود:
ماده 17 – دولت میتواند از صدور گذرنامه و خروج بدهکاران قطعی مالیاتی و اجرای دادگستری و ثبت اسناد و متخلفین از انجام تعهدات ارزی طبق ضوابط و مقرراتی که در آییننامه تعیین میشود جلوگیری نماید. دایره شمول ماده 17 قانون گذرنامه
ماده 18 – برای اشخاص زیر با رعایت شرایط مندرج در این ماده گذرنامه [عادی] صادر میشود: بند 1 (مصوب 1351/12/10 ابقاعی 1380/3/23)- اشخاصی که کمتر از هجده سال تمام دارند و کسانی که تحت ولایت و یا قیمومت میباشند با اجازه کتبی ولی یا قیم آنان
بند 1 (اصلاحی 1370/5/23) – صدور گذرنامه و تمدید و صدور اجازه خروج انفرادی اشخاص کمتر از هجده سال تمام و کسانی که تحت ولایت یا قیمومیت میباشند با اجازهکتبی ولی یا قیم آنان فقط در موارد ذیل امکانپذیر خواهد بود:
زیرنویس:
1 – رهبر یا اعضاء شورای رهبری.
2 – رئیس جمهور.
3 – رئیس مجلس شورای اسلامی، نخستوزیر، اعضای شورای عالی قضایی، اعضای شورای نگهبان و وزراء دولت جمهوری اسلامی ایران.
4 – نمایندگان مجلس شورای اسلامی و نمایندگان مجلس خبرگان.
5 – دادستان کل انقلاب، رئیس بازرسی کل کشور، رئیس دیوان عدالت اداری، رئیس ستاد
مشترک ارتش جمهوری اسلامی ایران و جانشین وی،فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و قائم مقام وی و رئیس کل بانک مرکزی.
6 – معاونان نخستوزیر با موافقت نخستوزیر، معاونان وزراء با موافقت وزیر مربوطه،
استانداران و شهردار مرکز با موافقت وزیر کشور و سرپرستبنیاد شهید و رئیس جمعیت هلال احمر.
7 – فرماندهان نیروهای سهگانه زمینی، هوایی و دریایی و جانشینان فرماندهان نیروهای سهگانه.
8 – رئیس شهربانی کل و فرمانده ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران و سرپرست کمیته مرکزی انقلاب اسلامی.
9 – کسانی که مستقیماً از طرف رهبر یا شورای رهبری، ریاست جمهوری و نخستوزیر به مأموریتهای خاص اعزام میشوند.
10 – اشخاصی که طبق تصویب هیأت وزیران به نمایندگی از طرف دولت جمهوری اسلامی ایران به مأموریتهای ویژه اعزام میشوند.
11 – سفرا و مأموران ثابت سیاسی و کنسولی و رمز و مخابرات و معاونین، مدیران کل و رؤسای ادارات وزارت امور خارجه و کسانی که با معرفیدولت عهدهدار مقامی در مؤسسات و سازمانهای بینالمللی میشوند با معرفی وزیر امور خارجه.
12 – شخصیتهای عالیمقام علمی و فرهنگی با معرفی رئیس جمهور.
13 – رؤسای جمهور سابق، نخستوزیران سابق و رؤسای سابق مجلس شورای اسلامی بعد از 1357.11.22 با موافقت وزیر امور خارجه.
14 – پیک سیاسی و کسانی که به مأموریت موقت سیاسی اعزام میشوند، با موافقت وزیر امور خارجه.
1 – اعضاء خاندان جلیل سلطنت.
2 – نخستوزیر و رؤسای مجلسین – وزیر دربار شاهنشاهی – وزیران و همسران آنها.
بند 3 (اصلاحی 1353/9/11)- رییس ستاد بزرگ ارتشتاران – ندیمه علیا حضرت شهبانوی ایران – رییس سازمان برنامه و بودجه – رییس و دادستان دیوان عالی کشور -رییس کل تشریفات شاهنشاهی –رییس دفتر مخصوص شاهنشاهی – رییس دفتر مخصوص علیاحضرت شهبانوی ایران – رییس بانک مرکزی – رییس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران و همسران آنها.
3 (مصوب 1351/12/10)- رییس ستاد بزرگ ارتشتاران – ندیمه علیا حضرت شهبانوی ایران – رییس سازمان برنامه و بودجه – رییس و دادستان دیوان عالی کشور -رییس کل تشریفات شاهنشاهی – رییس دفتر مخصوص شاهنشاهی – رییس بانک مرکزی – رییس هیأت مدیره و مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران وهمسران آنها.
4 – نخستوزیران سابق – رؤسای سابق مجلسین – وزراء سابق – رؤسای سابق دیوان عالی
کشور – سفرای سابق و همسران آنها با موافقت وزیرامور خارجه.
5 – نمایندگان مجلسین با معرفی رییس مجلس مربوط.
6 – شهردار پایتخت – معاونان نخستوزیر – استانداران و معاونان وزارتخانهها با معرفی نخستوزیر.
بند 7 -(اصلاحی 1353/9/11) مأمورین عالی رتبه وزارت دربار شاهنشاهی به معرفی وزیر دربار شاهنشاهی
7 (مصوب 1351/12/10)- اعضاء رییسه دربار شاهنشاهی با معرفی وزیر دربار شاهنشاهی.
8 – ارتشبدان و سپهبدان شاغل و بازنشسته و رییس شهربانی کل کشور و فرمانده ژاندارمری کل کشور با معرفی وزیر مربوط.
9 – آجودانهای لشکری و کشوری اعلیحضرت همایون شاهنشاه هنگامی که در التزام باشند با معرفی وزیر دربار شاهنشاهی.
10 – کسانی که مقام سفارت دارند و همسران آنها با موافقت وزیر امور خارجه.
11 – معاونان و مدیر کل و رؤسای ادارات وزارت امور خارجه با موافقت وزیر امور خارجه.
12 – اشخاصی که طبق تصویب هیأت وزیران به نمایندگی از طرف دولت شاهنشاهی به مأموریت مخصوص اعزام میشوند.
13 – مأموران ثابت سیاسی و کنسولی و کسانی که با معرفی دولت مقامی در مؤسسات و سازمانهای بینالمللی اشغال مینمایند و همسران آنها باموافقت وزیر امور خارجه.
14 – پیک سیاسی و کسانی که به مأموریت موقت سیاسی اعزام میشوند با موافقت وزیر امور خارجه.
تبصره – نام همسر و فرزندان کمتر از 18 سال مشمولین این ماده در صورتی که همراه دارنده گذرنامه باشند به تقاضای دارنده در گذرنامه سیاسیثبت و از همان گذرنامه استفاده خواهند کرد. نمایندگیهای شاهنشاهی در خارج نمیتوانند برای فرزندان همراه گذرنامه جداگانه صادر نمایند مگر باموافقت وزارت امور خارجه.
تبصره 2 (الحاقی 1362/3/26)– نام همسران افراد موصوف در بندهای 4 تا 14 این ماده در صورتی که همراه دارنده گذرنامه باشند به تقاضای دارنده گذرنامه در گذرنامه سیاسی ثبت و از همان گذرنامه استفاده خواهند نمود و تفکیک گذرنامه و صدور گذرنامه سیاسی جهت آنان با موافقت وزیر امور خارجه امکان پذیرخواهد بود.
تبصره 3 (اصلاحی 1377/2/20)- نام فرزندان ذکور کمتر از (18) سال مشمولین این ماده و فرزندان اناث آنان تا هنگام ازدواج درصورتی که همراه دارنده گذرنامه باشند، بهتقاضای دارنده در گذرنامه سیاسی ثبت و از همان گذرنامه استفاده خواهند نمود و درصورت نیاز به تفکیک پس از استعلام از وزارت امور خارجه ودرصورت موافقت طبق مقررات این قانون برای آنها گذرنامه خدمت یا عادی صادر خواهد شد.زیرنویس
1- (اصلاحی 1362/3/26)- اشخاصی که به عنوان همراه با رهبر یا یکی از اعضای شورای رهبری به خارج از کشور مسافرت مینمایند.زیرنویس:
زیرنویس:
5- (اصلاحی 1362/3/26)- مأموران اداری و فنی وزارت امور خارجه و همسران آنها با موافقت وزیر امورخارجه.
تبصره 1 – نام همسر و فرزندان کمتر از 18 سال مشمولین این ماده در صورتی که همراه دارنده گذرنامه باشند به تقاضای دارنده گذرنامه خدمت در همانگذرنامه ثبت میشود.
تبصره 2 – نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در خارج نمیتوانند برای همسر و فرزندان همراه، گذرنامه خدمت جداگانه صادر نمایند ولی در صورتنیاز به تفکیک پس از استعلام از وزارت امور خارجه و در صورت موافقت طبق مقررات این قانون برای آنها گذرنامه عادی صادر خواهد شد.زیرنویس:
1 – آجودانهای کشوری اعلیحضرت همایون شاهنشاه و کارمندان و خدمتگزاران دربار شاهنشاهی با معرفی وزیر دربار شاهنشاهی.
2 – اشخاصی که به موجب تصویبنامه هیأت وزیران به خارج اعزام میشوند.
3 – کارمندان وزارتخانهها و سازمانهای وابسته به دولت و جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران که به مأموریت خارج از کشور اعزام میگردند بامعرفی نخستوزیر.
4 – مأموران اداری و فنی وزارت امور خارجه و همسران آنها با موافقت وزیر امور خارجه.
5 – کارمندان وزارت جنگ که به مأموریت خارج از کشور اعزام میگردند به تقاضای وزیر جنگ.
تبصره – نام همسر و فرزندان کمتر از 18 سال مشمولین این ماده در صورتی که همراه دارنده گذرنامه باشند به تقاضای دارنده گذرنامه خدمت درهمان گذرنامه ثبت میشود. نمایندگیهای شاهنشاهی در خارج نمیتوانند برای فرزندان همراه گذرنامه جداگانه صادر نمایند مگر با موافقت وزارت امور خارجه.زیرنویس:
تبصره 1 – تمدید مدت گذرنامههای سیاسی و خدمت طبق مقررات این قانون با موافقت وزارت امور خارجه در مرکز توسط اداره گذرنامه و روادید و درخارج از کشور توسط نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران انجام خواهد شد.
تبصره 2 – کلیه دارندگان گذرنامههای سیاسی و خدمت در موقع ورود به کشور باید گذرنامه خود را به وزارت امور خارجه تحویل دهند.زیرنویس:
تبصره 1 – تمدید مدت گذرنامههای سیاسی یا خدمت مأموران موقت طبق مقررات این قانون با موافقت وزارت امور خارجه خواهد بود.
تبصره 2 – دارندگان گذرنامههای سیاسی و خدمت در موقع ورود به کشور باید گذرنامه خود را به وزارت امور خارجه تحویل دهند.فصل چهارم – گذرنامه عادی
1 – کسانی که به موجب اعلام کتبی مقامات قضایی حق خروج از کشور را ندارند.
2 – کسانی که در خارج از ایران به سبب تکدی و یا ولگردی و یا ارتکاب سرقت و کلاهبرداری و یا به عنوان دیگر دارای سوء شهرت باشند.
3 – کسانی که مسافرت آنها به خارج کشور به تشخیص مقامات قضایی مخالف مصالح جمهوری اسلامی ایران باشد.
تبصره 1 (اصلاحی 1362/8/3)- رسیدگی و تشخیص افراد مذکور در بند 2 این ماده واحده به عهده کمیسیونی مرکب از نمایندگان.
1 – وزارت امور خارجه.
2 – وزارت دادگستری.
3 – وزارت کشور.
4 – شهربانی جمهوری اسلامی.
5 – وزارت اطلاعات که به دعوت وزارت کشور تشکیل خواهد شد میباشد.
تبصره 2 (اصلاحی 1362/8/3)- از تاریخ تصویب این ماده واحده، ماده 16 قانون گذرنامه مصوب 1351 و تبصره و بندهای آن و همچنین لایحه قانونی اصلاح ماده 16قانون گذرنامه مصوب 1358.12.4 شورای انقلاب نسخ میشود.زیرنویس:
1 – کسانی که به موجب اعلام کتبی مقامات قضایی حق خروج از کشور را ندارند.
2 (اصلاحی 1358/12/4)- کسانی که مسافرت آنها به خارج از کشور بر حسب اعلام قبلی و کتبی وزارت کشور مخالف مصالح ملی باشد.
2 (مصوب 1351/12/10)- کسانی که مسافرت آنها به خارج از کشور بر حسب اعلام قبلی و کتبی سازمان اطلاعات و امنیت کشور مخالف مصالح ملی باشد.
3 – کسانی که در خارج از ایران به سبب تکدی و یا ولگردی و یا ارتکاب سرقت و کلاهبرداری و با به هر عنوان دیگر دارای سوء شهرت باشند.
تبصره 1- رسیدگی به سابقه و سوء شهرت افراد مذکور در بند 3 این ماده به عهده کمیسیونی است که از نمایندگان وزارت امور خارجه – وزارتدادگستری – وزارت کشور – سازمان اطلاعات و امنیت کشور و شهربانی کل کشور در وزارت کشور تشکیل میشود. در موارد اضطراری و یا مرور زمانکافی به تشخیص کمیسیون مزبور میتوان به اشخاص مذکور در این بند اجازه مسافرت داد.
تبصره 2 (الحاقی 1358/12/14)- رسیدگی به پرونده افراد مذکور در بند 2 این ماده به عهده کمیسیونی است که از نمایندگان نخستوزیری (معاونت در امور انتقال) شورایعالی قضایی، وزارت کشور، وزارت امور خارجه، شهربانی جمهوری اسلامی ایران، ژاندارمری جمهوری اسلامی ایران در وزارت کشور تشکیلمیشود.زیرنویس:
الف – بیماران با معرفی شورای عالی پزشکی.
ب – افرادی که یکی از والدین یا قیم قانونی آنها مقیم خارج از کشور باشد.
ج – همسر و فرزندان کارکنان دولت جمهوری اسلامی ایران که مدت مأموریت آنان بیش از شش ماه باشد با تأیید بالاترین مقام وزارتخانه نهاد یا سازماندولتی.
د – گروههای کارآموزی و یا گردش علمی و یا شرکت در سمینارها و مسابقات علمی و فرهنگی و تیمهای ورزشی با معرفی بالاترین مقام ارگان و نهادمربوطه.
ه – جانبازان و مجروحین انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی با معرفی بالاترین مقام نهاد مربوطه در مرکز یا امضاء مجاز معرفی شده توسط مقام مذکوربرای معالجه.
و – همسر و فرزندان کسانی که برای فرصتهای مطالعاتی بیش از شش ماه اعزام شده یا میشوند و نیز همسر و فرزندان دانشجویان شاغل به تحصیلدر خارج از کشور با تأیید وزارت فرهنگ و آموزش عالی یا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
ز – کسانی که با پروانه گذر زیارتی عازم مسافرت خارج از کشور میباشند.
تبصره 2 (الحاقی 1370/5/23)– صدور گذرنامه و اجازه خروج از کشور برای افراد کمتر از هجده سال که والدین آنها فوت شده یا به حکم دادگاه محجور تشخیص داده شود و باتفاق قیم یا سرپرست قانونی خود قصد خروج از کشور را دارند، بلامانع میباشد.
تبصره 3 (الحاقی 1370/5/23) – صدور، تمدید، تفکیک و تجدید گذرنامه برای افراد کمتر از هجده سال به وسیله نمایندگیهای جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور به جز در موارد استثناء در بندهای این قانون ممنوع میباشد.
تبصره 4 (الحاقی 1370/5/23)– افرادی که ولی آنها فوت شده و طبق حکم دادگاه به حد رشد رسیده و یا به ولی یا قیم دسترسی ندارند و دارای شرایط فوقالذکر باشندمیتوانند با ارائه موافقت دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه، گذرنامه و اجازه خروج دریافت دارند.
زیرنویس:
بند 1 (مصوب 1351/12/10) اشخاصی که کمتر از 18 سال تمام دارند و کسانی که تحت ولایت و یا قیمومیت میباشند با اجازه کتبی ولی یا قیم آنان.
3 – زنان شوهردار ولو کمتر از 18 سال تمام با موافقت کتبی شوهر و در موارد اضطراری اجازه دادستان شهرستان محل درخواست گذرنامه کهمکلف است نظر خود را اعم از قبول درخواست یا رد آن حداکثر ظرف سه روز اعلام دارد کافی است. زنانی که با شوهر خود مقیم خارج هستند و زنانیکه شوهر خارجی اختیار کرده و به تابعیت ایرانی باقی ماندهاند از شرط این بند مستثنی میباشند.
ماده 19 – در صورتی که موانع صدور گذرنامه بعد از صدور آن حادث شود یا کسانی که به موجب ماده 18 صدور گذرنامه موکول به اجازه آنان است از اجازه خود عدول کنند از خروج دارنده گذرنامه جلوگیری و گذرنامه تا رفع مانع ضبط خواهد شد.
ماده 20 – به ایرانیانی که به کشور مراجعت میکنند و فاقد گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه باشند و یا اینکه مدت اعتبار آن اسناد منقضی شده باشدبه شرط آنکه تابعیت ایرانی آنها مسلم باشد برگ بازگشت که فقط برای بازگشت به ایران معتبر است داده میشود.
تبصره – برگ بازگشت از طرف مقامات سیاسی و کنسولی شاهنشاهی در خارج از کشور به طور رایگان صادر میشود و در مرز از دارنده آن اخذمیگردد.
فصل پنجم – همراهان
ماده 21 – نام اطفال کمتر از 18 سال تمام که همراه هر یک از والدین یا جد یا جده پدری یا مادری یا زن پدر یا شوهر مادر و یا خواهر و برادر خود مسافرت مینمایند در صورت درخواست ولی یا قیم آنها بر حسب مورد در گذرنامه اشخاص مذکور ثبت خواهد گردید.
ماده 22 – نام نوزادانی که از زنان ایرانی مقیم خارج هنگام توقف مادر در ایران متولد میشوند در گذرنامه مادر ثبت میشود و در این مورد نیازی بهجلب موافقت پدر نیست و همچنین در مواردی که در خارج از ایران شوهر ایرانی در کشور محل تولد نوزاد حاضر نباشد.
تبصره – اطفال موضوع بند 4 ماده 976 و موضوع ماده 978 قانون مدنی مادام که تحت ولایت یا حضانت پدر یا مادر خود هستند میتوانند به معیت والدین خود با گذرنامه خارجی آنان به خارج از کشور مسافرت نمایند.
ماده 23 – برای یک خانواده که با هم مسافرت میکنند در صورت تقاضا یک گذرنامه صادر میشود و نام زن و اولاد کمتر از 18 سال در آن ثبتخواهد شد. هیچ یک از همراهان مستقلاً حق استفاده از گذرنامه را ندارد و در صورتی که بخواهد از دارنده گذرنامه جدا شود باید گذرنامه جداگانه تحصیل نماید.
فصل ششم – اعتبار گذرنامه عادی
ماده 24 – گذرنامه برای مسافرت به کلیه کشورها اعتبار دارد مگر به کشورهایی که دولت در موارد مقتضی مسافرت اتباع ایران را به آن کشورها ممنوع و یا محدود نموده باشد. در صورتی که بعد از صدور گذرنامه محدودیتی مقرر شود وجوه پرداختی کسانی که از مسافرت محروم شوند به آنها مسترد میگردد. نحوه اجرای مفاد این ماده ضمن آییننامه اجرایی این قانون معین خواهد شد.
ماده 25 (اصلاحی 1373/7/3)- مدت اعتبار گذرنامه جدید از تاریخ صدور پنج سال است و فقط برای مدت پنج سال دیگر قابل تمدید میباشد.
زیرنویس:
ماده 25 (مصوب 1351/12/10)- مدت اعتبار گذرنامه عادی از تاریخ صدور سه سال است و فقط برای یک مدت سهساله دیگر قابل تمدید میباشد.
تبصره (الحاقی 1373/7/3)- گذرنامههایی که تا تاریخ تصویب این قانون سه سال آنها خاتمه نیافته تا پایان مدت مذکور، معتبر خواهند بود.
ماده 26 (مصوب 1351/12/10)- این ماده به موجب ماده واحده قانون اصلاح مواد 25 و 26 قانون گذرنامه مصوب 1351/12/10مصوب 1373/7/3 مجلس شورای اسلامی حذف و متن آن پس از اصلاح به عنوان تبصره به ماده 25 اضافه شد.
زیرنویس:
ماده 26 (مصوب 1351/12/10)- گذرنامههایی که تا تاریخ تصویب این قانون وسیله مقامات صلاحیتدار صادر گردیده و مدت پنجساله آنها خاتمه نیافته است تا خاتمهمدت معتبر است.
ماده 27 – در صورتی که گذرنامه غیر قابل استفاده و یا مفقود شود پس از رسیدگی لازم که نحوه آن در آییننامه تعیین خواهد شد گذرنامه دیگری با اخذ هزینههای صدور صادر میشود. هرگاه قابل استفاده نبودن یا مفقود شدن گذرنامه ناشی از عمل متصدیان مسئول باشد برای بقیه مدت اعتبار گذرنامه جدید بدون دریافت هزینههای صدور صادر خواهد شد.
فصل هفتم – گذرنامه جمعی
ماده 28 – گذرنامه جمعی اعم از خدمت یا عادی فقط در ایران و برای گروههای زیر صادر میشود:
این نوع گذرنامهها به نام رییس گروه صادر و نام و مشخصات همراهان در برگ ضمیمه آن درج خواهد گردید:
1 – افسران – درجهداران – افراد و به طور کلی کارکنان مشمول قانون استخدام نیروهای مسلح شاهنشاهی که به طور جمعی و به منظور انجاممأموریت عازم خارج از کشور باشند.
2 – گروههای ورزشی که به منظور انجام مسابقات عازم خارج هستند به معرفی سازمان تربیت بدنی ایران.
3 – گروههای پیشاهنگی به معرفی سازمان پیشاهنگی ایران.
4 – دانشجویان و دانشآموزان و معلمان و استادان که برای مطالعات آموزشی و فرهنگی به معرفی وزارتخانههای مربوط به خارج میروند.
5 – گروههای هنری که توسط وزارت فرهنگ و هنر یا وزارت اطلاعات معرفی میشوند.
6 – گروههای معرفی شده از طرف سازمانهای دولتی و یا وابسته به دولت و یا جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران.
7 – گروههای کارگری برای کارآموزی یا کسب مهارت فنی با تأیید و معرفی وزارت کار و امور اجتماعی.
تبصره 1 – هر یک از اعضای گروههای فوق که هنگام مسافرت از گروه خود جدا شود باید گذرنامه جداگانه تحصیل نماید.
تبصره 2 – حداقل تعداد افرادی که میتوانند از گذرنامه جمعی استفاده نمایند پنج نفر و حداکثر چهل نفر خواهد بود.
تبصره 3 – صدور گذرنامه جمعی در صورتی که به منظور انجام مأموریتی به خرج سازمانهای دولتی یا جمعیت شیر و خورشید سرخ ایران باشدمجانی است در غیر این صورت علاوه بر هزینه صدور یک گذرنامه از هر نفر ده درصد هزینه صدور اخذ خواهد شد.
تبصره 4 – اعتبار گذرنامه جمعی یک سال است و در صورت موافقت سازمان مربوط حداکثر یک سال دیگر تمدید میشود.
فصل هشتم – پروانه گذر
ماده 29 – در موارد زیر به پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیأت وزیران به جای گذرنامه پروانه گذر صادر میشود:
1 – برای تشرف به مکه معظمه و عتبات مقدسه.
2 – برای کارکنان وسائط نقلیه آبی و هوایی و زمینی.
3 – برای رفت و آمد اتباع دولت شاهنشاهی که در نقاط مرزی کشور و نقاط واقع در سواحل و جزایر خلیج فارس و دریای عمان (دریای مکران)سکونت دارند به مناطق مرزی مجاور و نواحی جنوبی خلیج فارس.
تبصره 1 – مشخصات و ترتیب صدور و مدت اعتبار و مرجع صدور پروانههای گذر مذکور در این ماده و هزینه صدور آنها به موجب آییننامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
تبصره 2 – حدود مناطق مرزی و سواحل و همچنین نقاط مرزی مجاور و نواحی جنوبی خلیج فارس به پیشنهاد وزارت کشور و تصویب هیأتوزیران تعیین خواهد شد.
ماده 30 – شهربانی کل کشور بر حسب اعلام وزارت امور خارجه به کسانی که ترک تابعیت ایران را نمودهاند پروانه گذر خواهد داد و این پروانه فقطبرای خروج از ایران معتبر است.
فصل نهم – برگ گذر بیگانگان
ماده 31 – شهربانی کل کشور میتواند با موافقت سازمان اطلاعات و امنیت کشور و تأیید وزارت امور خارجه برای بیگانگان بدون تابعیت یا خارجیانی که به جهاتی قادر به تحصیل گذرنامه از کشور متبوع خود نیستند برگ گذر بیگانگان صادر نماید. این برگ دلیل تابعیت ایرانی دارنده یاهمراهان او محسوب نمیشود.
تبصره 1 – مشخصات برگ گذر بیگانگان از لحاظ رنگ و شکل و قطع و غیره به موجب آییننامه اجرایی این قانون تعیین خواهد شد.
تبصره 2 – نام فرزندان کمتر از 18 سال این قبیل افراد در برگ گذر والدین همچنین نام زن در برگ گذر شوهر به شرط آنکه واجد شرایط مذکور دراین ماده باشند ثبت میشود و استفاده جداگانه از این برگ به وسیله همراهان ممنوع است.
ماده 32 – مدت اعتبار برگ گذر بیگانگان برای مراجعت به ایران از تاریخ صدور یک سال است و دارنده آن برای هربار خروج از کشور باید تحصیلاجازه نماید.
فصل دهم – آییننامههای اجرایی
ماده 33 (اصلاحی 1380/3/23) – آییننامههای مربوط به وجوهی که از متقاضیان گذرنامه و یا اسناد در حکم گذرنامه و یا برگ گذر بیگانگان طبق مقررات باید دریافت شود و سایر آییننامههای اجرایی این قانون توسط وزارتخانههای امور خارجه، کشور و دادگستری
تهیه و پس از تصویب هیأت وزیران به موقع اجرا گذارده خواهد شد و تا تصویب آییننامههای مزبور مقررات فعلی قابل اجرا است.
زیرنویس:
ماده 33 (مصوب 1351/12/10)- آییننامههای مربوط به وجوهی که از متقاضیان گذرنامه و یا اسناد در حکم گذرنامه و یا برگ گذر بیگانگان طبق مقررات باید دریافت شودو سایر آییننامههای اجرایی این قانون از طرف وزارت امور خارجه – وزارت کشور با جلب نظر وزارت دادگستری و وزارت علوم و آموزش عالی ووزارت دارایی تهیه و پس از تصویب کمیسیونهای کشور – دارایی – دادگستری و امور خارجه مجلسین به موقع اجرا گذارده خواهد شد و تا تصویبآییننامههای مزبور مقررات فعلی قابل اجرا است.
زیرنویس:
تبصره (مصوب 1351/12/10)- در صورتی که تغییراتی در آییننامههای مصوب ضرورت پیدا کند به تصویب کمیسیونهای مربوط مجلسین خواهد رسید.
فصل یازدهم – مجازاتها
ماده 34 (اصلاحی 1367/7/14)- هر ایرانی که بدون گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه از کشور خارج شود، به حبس از 1 تا 2 سال یا پرداخت جزای نقدی از یکصد هزار تا پانصد هزار ریال محکوم خواهد شد.
زیرنویس:
ماده 34 (مصوب 1351/12/10)- هر ایرانی که بدون گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه از کشور خارج شود به حبس تأدیبی از دو ماه تا شش ماه یا پرداخت غرامت از دوهزار ریال تا بیست هزار ریال و یا به هر دو مجازات محکوم میشود.
زیرنویس:
ماده 35 (مصوب 1351/12/10)- هر ایرانی که از نقاط غیر مجاز وارد کشور شده یا از کشور خارج شود به یک تا سه ماه حبس تأدیبی محکوم خواهد شد و در صورتی کهمرتکب بدون داشتن گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه از نقاط غیر مجاز وارد و یا خارج شده باشد به حداکثر مجازات حبس یا غرامت مذکور در ماده34 محکوم میشود.
تبصره (الحاقی 1367/7/14)- کسانی که به تبع اغنام و احشام با سوء نیت مرتکب عبور غیر مجاز از مرز شده باشند، به مجازات فوق محکوم میگردند و صاحب اغنام واحشام که عبور از مرز با علم و اطلاع یا دستور او بوده، برای مدت پنج سال از سکونت در نوار مرزی محروم میشود.
ماده 36 (1390/8/23)ـ هر ایرانی که بر خلاف ماده (24) این قانون عمل نماید، به حبس از دو سال تا پنج سال و محرومیت از داشتن گذرنامه از سه سال تا پنج سال محکوم می گردد.
زیرنویس:
ماده 36 (مصوب 1351/12/10)- هر ایرانی به کشوری که مسافرت به آنجا طبق ماده 24 این قانون ممنوع و یا محدود شده سفر نماید به حبس تأدیبی از یک ماه تا 3 ماه ویا پرداخت غرامت از یک هزار ریال تا ده هزار ریال و یا به هر دو مجازات محکوم میشود.
ماده 38 – هر کس از گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه متعلق به دیگری برای ورود به کشور یا خروج از آن استفاده نماید به حبس تأدیبی از دو ماه تایک سال محکوم میشود.
ماده 39 – هر مستخدم دولت اعم از لشکری و کشوری بدون رعایت قوانین مربوط در اجرای وظیفه خود عالماً عامداً گذرنامه یا اسناد در حکمگذرنامه بدهد به حبس تأدیبی از دو ماه تا یک سال محکوم میشود.
ماده 40 – هر مستخدم و مأمور دولت اعم از کشوری و لشکری که برای عبور غیر مجاز اشخاص به خارج از کشور به نحوی از انحاء مساعدت و یاتسهیل وسیله نماید به حبس تأدیبی از 6 ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.
ماده 41 – هر کس برای تحصیل گذرنامه یا اسناد در حکم گذرنامه عالماً و عامداً و به قصد تقلب هر گونه اطلاع مربوط به خود و همراهان را که درصدور گذرنامه مؤثر است برخلاف واقع در پرسشنامه ذکر نماید به شرط استفاده از گذرنامه به حبس تأدیبی از دو ماه تا شش ماه محکوم خواهد شد.
ماده 42 – از تاریخ اجرای این قانون – قانون گذرنامه مصوب سال 1311 و آییننامههای مربوط به آن و مواد 107 و 108 قانون جزا و همچنین قوانین مربوط به گذرنامه تحصیلی و سایر قوانینی که با مواد این قانون مغایرت دارد در آن قسمت که مغایر است لغو میگردد.
قانون فوق مشتمل بر چهل و دو ماده و هجده تبصره پس از تصویب مجلس سنا در جلسه روز دوشنبه 1351.3.8 در جلسه روز پنجشنبه دهماسفند ماه یک هزار و سیصد و پنجاه و یک شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی – عبدالله ریاضی
منبع: قضاوت آنلاین به نقل از روزنامه رسمی شماره 8224 مورخ 30 فروردین 1352
قانون الحاق ماده واحده به قانون گذرنامه مصوب 1351/12/10 مصوب 1367/10/11 مجلس شورای اسلامی
ماده واحده (اصلاحی 1381/03/29)- برای صدور گذرنامه جهت رانندگان و کمکرانندگان یا میهمانداری و ترانزیت علاوهبر مقررات قانون گذرنامه رعایت موارد زیر الزامی است:
زیرنویس:
ماده واحده (مصوب 1367/10/11)- برای صدور گذرنامه جهت رانندگان و کمکرانندگان و ترانزیت علاوه بر مقررات قانون گذرنامه رعایت موارد زیر الزامی است.
1(اصلاحی 1381/03/29)- ارائه معرفینامه کتبی از بنگاهها، مؤسسات و شرکتهای مسافربری یا باربری که از طرف وزارت راه و ترابری فعالیت آنها مجاز شناخته شدهاست دائر بر اشتغال متقاضی در بنگاه یا مؤسسه و یا شرکتهای مزبور به شغل رانندگی یا کمکرانندگی یا میهمانداری که توسط دفتر اسناد رسمی گواهی امضاء شدهباشد.
زیرنویس:
بند 1 (مصوب 1367/10/11)- ارائه معرفینامه کتبی از بنگاهها، مؤسسات و شرکتهای مسافربری یا باربری که از طرف وزارت راه و ترابری فعالیت آنها مجاز شناخته شدهاست دائر بر اشتغال متقاضی در بنگاه یا مؤسسه و یا شرکتهای مزبور به شغل رانندگی یا کمکرانندگی که توسط دفتر اسناد رسمی گواهی امضاء شدهباشد.
زیرنویس:
بند 2 (مصوب 1367/10/11)- ارائه تعهدنامه مبنی بر عدم اشتغال به شغل دیگری غیر از رانندگی یا کمکرانندگی که توسط دفتر اسناد رسمی گواهی امضاء شده باشد.
4- ارائه برگ عدم اعتیاد به مواد مخدر از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
تبصره 1 (اصلاحی 1381/03/29)- صدور گذرنامه برای رانندگان یا کمکرانندگان یا میهمانداری موضوع این قانون که دارای محکومیت مؤثر کیفری هستند ولی از تاریخ پایان محکومیتایشان 2 سال گذشته باشد به شرط معیل بودن با رعایت دیگر موارد فوق مجاز میباشد.
زیرنویس:
تبصره 1 (مصوب 1367/10/11)- صدور گذرنامه برای رانندگان یا کمکرانندگان موضوع این قانون که دارای محکومیت مؤثر کیفری هستند ولی از تاریخ پایان محکومیتایشان 2 سال گذشته باشد به شرط معیل بودن با رعایت دیگر موارد فوق مجاز میباشد.
تبصره 2 (اصلاحی 1381/03/29)- در صورت ثبوت تخلف نسبت به بند 1 و 2 این ماده، در دادگاه صالح راننده و کمکراننده و میهماندار متخلف با رعایت شرایط و امکانات خاطی ودفعات و مراتب جرم و مراتب تأدیب از وعظ و توبیخ و تهدید و درجات تعزیر به مدت پنج الی ده سال از مسافرت به خارج به عنوان راننده وکمکراننده ترانزیت محروم میشود.
در صورتی که تخلف، مربوط به صدور معرفینامه خلاف باشد صادرکننده معرفینامه خلاف از طرف شرکت یا مؤسسه یا بنگاه موضوع بند 1 این ماده،با رعایت شرایط و امکانات خاطی و دفعات و مراتب جرم و مراتب تأدیب از وعظ و توبیخ و تهدید به مجازات تعزیری
محکوم میشود.
زیرنویس:
تبصره 2(مصوب 1367/10/11)- در صورت ثبوت تخلف نسبت به بند 1 و 2 این ماده، در دادگاه صالح راننده و کمکراننده متخلف با رعایت شرایط و امکانات خاطی ودفعات و مراتب جرم و مراتب تأدیب از وعظ و توبیخ و تهدید و درجات تعزیر به مدت پنج الی ده سال از مسافرت به
خارج به عنوان راننده وکمکراننده ترانزیت محروم میشود. در صورتی که تخلف، مربوط به صدور معرفینامه خلاف باشد صادرکننده معرفینامه خلاف از طرف شرکت یا مؤسسه یا بنگاه موضوع بند 1 این ماده،با رعایت شرایط و امکانات خاطی و دفعات و مراتب جرم و مراتب تأدیب از وعظ و توبیخ و تهدید به مجازات تعزیری محکوم میشود.
قانون فوق مشتمل بر ماده واحده در جلسه علنی روز یکشنبه یازدهم دی ماه یک هزار و سیصد و شصت و هفت مجلس شورای اسلامی تصویب و درتاریخ 1367.10.20 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
رئیس مجلس شورای اسلامی – اکبر هاشمی
منبع: قضاوت آنلاین به نقل از روزنامه رسمی شماره 12806 مورخ 1367/11/18