اگر سلامت زوجه از بیماری به یکی از سه طریق در عقد نکاح بیان نشود، اثبات بیماری صرع زوجه از موجبات فسخ عقد برای زوج نیست
چکیده: وصف سلامت از بیماری صرع از جمله مواردی که عقد متبایناً بر آن واقع‌شده باشد، نیست بنابراین امکان فسخ نکاح براساس آن وجود ندارد.
شماره دادنامه: 9309970908300342
تاریخ صدور: 1393/06/18
مرجع صدور: شعبه 23 دیوانعالی کشور
خلاصه جریان پرونده
در تاریخ 10/5/92 آقای ک.الف. به وکالت از آقای ح.ج. دادخواستی به‌طرفیت خانم ز.ب. به خواسته صدور حکم بر فسخ نکاح به لحاظ بیماری تشنج و مشکلات روحی و روانی (جنون) تقدیم دادگاه عمومی حقوقی شهرستان … نموده و توضیح می‌دهد حسب سند شماره 905165 مورخ 28/12/91 خوانده همسر شرعی و قانونی موکل است و به لحاظ ارتباط نزدیک بعد از وقوع عقد نکاح موکل مخفی نموده است با توجه به‌مراتب و اینکه موکل در زمان عقد جاهل به بیماری‌های مذکوره بوده لذا تقاضای صدور حکم وفق خواسته را نموده است.
رئیس مرکز پزشکی قانونی در تاریخ 12/6/92 نظر خود را مبنی بر اینکه خانم ز.ب. از یک سال قبل با تشخیص بیماری صرع تحت درمان می‌باشد از نظر معاینه روانی سالم است و بیماری در صورت درمان منظم داروئی قابل‌کنترل است «ص 23» اعلام داشته است. این نظر مورد اعتراض وکیل خواهان قرارگرفته و نامبرده درخواست معاینه مجدد توسط متخصصین را نموده دادگاه دستور ارجاع موضوع بر کمیسیون پزشکی را صادر و قبل از وصول جواب با اعلام ختم رسیدگی در خصوص دادخواست آقای ح.ج. با وکالت آقای ک.الف. به‌طرفیت خانم ز.ب. با وکالت بعدی خانم م.ش. و آقای ش.ص. به خواسته صدور حکم بر فسخ نکاح به لحاظ بیماری تشنج و ناراحتی‌های روحی و روانی دادگاه پس از احراز رابطه زوجیت و درج اظهارات و خلاصه لوایح تقدیمی طرفین علی فرض اثبات بیماری اعلامی از سوی پزشکی قانونی چون از موارد فسخ نکاح مندرج در ماده 1123 ق.م. محسوب نمی‌گردد و به لحاظ حصری بودن موضوعات مندرج در متن قانون قابلیت تسری به سایر موارد را ندارد لذا دعوی خواهان غیر وارد تشخیص و مستنداً به ماده 197 قانون آ.د.م. حکم بر بطلان دعوی وی صادر و اعلام گردیده است.
وکیل خواهان از دادنامه فوق‌الذکر تجدیدنظرخواهی کرده و شعبه دهم دادگاه تجدیدنظر استان اردبیل برابر دادنامه 0496 – 16/11/92 نظر به اینکه طبق ماده 1128 ق.م. اگر صفت خاصی در یکی از زوجین شرط باشد و بعد از عقد معلوم شود که طرف مذکور فاقد وصف مقصود بوده برای طرف مقابل حق فسخ خواهد بود خواه وصف مذکور در عقد تصریح‌شده یا عقد متبانیاً بر آن واقع‌شده باشد و نظر به اینکه یکی از اوصافی که متبانیاً در زن شرط است عاری بودن مشارٌالیها از بیماری صعب‌العلاج یا لاعلاج مانند صرع می‌باشد و در مانحن‌فیه پزشکی قانونی ابتلا زوجه به بیماری صرع را تأیید و زمان حدوث آن را یک سال قبل از معاینه اعلام کرده و زوجه ابتلا به بیماری موصوف را در زمان عقد پذیرفته ولی دلیلی که مؤید اطلاع زوج از صرع وی باشد ارائه نکرده است بنا به‌مراتب تجدیدنظرخواهی را وارد تشخیص و حکم بر فسخ نکاح بین طرفین را صادر و اعلام نموده است.
وکلای خانم ز.ب. از دادنامه فوق فرجام‌خواهی نموده و در لایحه تقدیمی به دلایل چهارگانه‌ای ذکر نموده رأی مخدوش اعلام و درخواست نقض نموده است. که به هنگام شور قرائت و مورد توجه قرار خواهد گرفت پرونده پس از طی تشریفات قانونی به دیوان عالی کشور ارسال و رسیدگی به این شعبه ارجاع گردیده است.
هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای موسی جعفری عضو ممیز و اوراق پرونده مشاوره نموده چنین رأی می‌دهد:
رای دیوان عالی کشور
اعتراض فرجامی خانم ز.ب. با وکالت آقای ش.ص. صادره از شعبه دهم دادگاه تجدیدنظر استان وارد و دادنامه فرجام‌خواسته مآلاً مخدوش بوده و قابلیت ابرام ندارد زیرا صرف‌نظر از اینکه خواسته صدور حکم بر فسخ نکاح به علت تشنج و مشکلات روحی و روانی (جنون) موجه و حکم بر اساس بیماری صرع صادر گردیده است، استدلال دادگاه تجدیدنظر در خصوص اینکه موضوع صرع از مواردی است که عقد متبانیاً بر آن صادر گردیده است صحیح نیست چون لازم است اشتراط به یکی از انحاء سه‌گانه (شرط ضمن عقد، ذکر به هنگام عقد، توصیف قبل از عقد به نحوی‌که عقد متبانیاً بر آن جاری گردد.) احراز گردد و در مانحن‌فیه دلیل اثباتی بر این مسئله مشاهده نگردید ضمن اینکه پزشک بیماری را قابل‌درمان توصیف و وکیل زوجه مدعی اطلاع زوج از این موضوع بوده است که دادگاه تحقیق لازم انجام نداده لذا دادنامه فرجام‌خواسته نقض و پرونده جهت رسیدگی به یکی از شعب هم‌عرض صادرکننده رأی منقوض ارجاع می‌گردد.
مستشاران شعبه 23 دیوان عالی کشور
منبع: بانک داده آراء پژوهشگاه قوه قضاییه
