فسخ معامله اول به علت خیار غبن خللی به معاملات بعدی وارد نساخته و این انتقالات در حکم تلف مبیع است
نشست قضایی دادگستری خواف در آبان۸۳
سئوال:
چنانچه ملکی توسط ایادی متعدد به ناقل قانونی و مشخصاً عقد بیع منتقل شود و هریک از عقود شرایط اساسی صحت معاملات را دارا باشد، آیا فسخ معامله اول توسط مالک ثبتی (فروشنده اول) به علت خیار غبن و اثبات مغبون شدن وی حین العقد، خللی بر سایر معاملات بعدی وارد می سازد یا خیر، ضمناً با توجه به فلسفه جعل خیار به منظور دفع ضرر بایع اول و جبران ضرر خویش، از نظر مقررات قانونی دارای چه حقوقی است؟
نظر کمیسیون:
سوال راجع به مغبون شدن فروشنده در معامله انجام شده است، به این توضیح [که] فروشنده به واسطه بی اطلاعی ارزش مبیع و یا فریبکاری خریدار مبیع ارزان تر از نرخ واقعی به فروش می رساند، بدیهی است [که] بر حسب مقررات قانون مدنی برای تحقق غبن مقررات خاصی وضع شده و فقط غبن فاحش موجب فسخ معامله است.
حال اگر در این فاصله زمانی (وقوع عقد بیع و اثبات مغبون شدن فروشنده) خریدار، مبیع را به دیگری انتقال دهد، این انتقال در حکم تلف مبیع است که فروشنده فقط محق مطالبه مابه التفاوت ارزش واقعی ملک است زیرا برقراری حق فسخ برای مغبون رفع ضرری است که در اثر اشتباه در ارزش مبیع متوجه او شده است و با جبران این ضرر، موجبی برای فسخ معاملات بعدی در صورتی که مطابق قانون و صحیحاً انجام شده باشد به نظر نمی رسد.
منبع: مجموعه نشست های قضایی در حقوق مدنی، صفحات۲۳۹،۲۴۰
