قضاوت آنلاین: در کارگاه علمی تعدد و تکرار جرم در قانون مجازات اسلامي مصوب 1/2/ 1392 كميسيون قضائي و حقوقي مجلس شوراي اسلامی با اصلاحات و الحاقات بعدی که توسط آقای دکتر زارع برگزار شد، 60 نكته در ارتباط با تعدد و تكرار جرم در این قانون مطرح گردید که آقای احمد امرایی- مدیر دفتر شعبه 103 دادگاه کیفری 2 شهرستان کوهدشت آن را برای انتشار در قضاوت آنلاین ارسال نمودند که از ایشان قدردانی به عمل می آید. قسمت اول آن که شامل نکات 1 تا 30 بود را هفته گذشته منتشر کردیم که امروز قسمت دوم و پایانی آن را ملاحظه خواهید کرد.
شصت نکته کلیدی تعدد و تکرار جرم در قانون مجازات اسلامی 1392 (قسمت دوم پایانی)
31- در ارتباط با تعدد واقعی مختلف، مقررات قانون جدید مساعدتر است و لذا عطف به ماسبق می گردد، زیرا در قانون قدیم قاعده جمع مجازات‌ها حاکم بود ولی در قانون جدید اجرای مجازات اشد.
32- تشدید مجازات‌ها در تعدد و تکرار و یا حکم به حداکثر، الزامی است.
33- تعدد عنوانی میان جرایم موجب تعزیر با سایر جرایم، موجب اعمال قاعده جمع مجازات‌ها می گردد.
34- اگر شخصی مرتکب یک جرم تعزیری گردد و سپس مرتکب یک جرم غیر تعزیری شود، موضوع از شمول ماده 134 قانون مجازات اسلامی خارج است.
35- چنانچه شخصی مرتکب یک سرقت حدی و چند سرقت تعزیری شود یا مرتکب یک زنا و چند رابطه نامشروع کمتر از زنا گردد، تنها به مجازات حدی محکوم می شود و مجازات تعزیری ساقط می گردد. استثنای این قاعده در قذف می باشد که اگر قذف به شخصی صورت گیرد و آن قذف منجر به توهین به دیگری شود، مرتکب به هر دو مجازات محکوم می شود.
36- در جرایم موجب حد، زمانی تکرار جرم تحقق پیدا می کند که اولاً شخص مرتکب یک نوع جرم موجب حد مانند مصرف مسکر شود. ثانیاً حد نیز بر وی اجرا گردد. در صورت فقدان یکی از دو شرط، موضوع از شمول ماده 136 قانون مجازات اسلامی خارج است. بنابراین اگر شخصی مرتکب مصرف مسکر گردد و حد بر وی جاری و سپس مرتکب زنا گردد و حد بر وی جاری شود، مشمول قاعده تکرار خاص جرایم موجب حد نمی گردد.
37- مقررات تکرار جرم در ماده 137 قانون مجازات اسلانمی در جرایم سیاسی، مطبوعاتی، جرایم اطفال و نوجوانان و جرایم غیرعمدی اعمال نمی شود.
38- جرایمی که فاقد مجازات تبعي هستند، موجب تحقق تكرار جرم نمي گردند.
39- جزای نقدی به هر میزان و شلاق تعزیری موجب تحقق تكرار جرم نمي گردند.
40- با توجه به اینکه کلیه محکومیت‌های کیفری اطفال و نوجوانان فاقد آثار کیفری است لذا اشخاص زیر 18 سال از شمول مقررات تکرار خارج می باشند.
41- با عنایت به اینکه حصول اعاده حیثیت طبق ماده 25 قانون مجازات اسلامی تنها در جرایم عمدی امکان پذیر است و با توجه به رأی وحدت رویه شماره 25-1355/11/20 هیأت عمومی دیوان عالی کشور، مقررات مربوط به تکرار جرم در جرایم غیرعمدی اعمال نمی شود. (البته در آزمون های حقوقی، داوطلبین عزیز ماده 137 و اطلاق آن را هم مدنظر داشته باشند)
42- اگر در مورد شخصی محکومیت قطعی در جرایم موجب تعزیر درجه یک تا شش صادر شود ولی به هر دلیلی اجرا نگردد و مدت های مقرر در ماده 107 قانون مجازات اسلامی در رابطه با مرور زمان اجرای مجازات سپری گردد و سپس آن شخص مرتکب جرم تعزیری درجه یک تا شش گردد، ارتکاب جرم جدید مشمول مقررات تکرار جرم نمی شود.
43- اگر شخصی به موجب حکم قطعی به یکی از مجازات های تعزیری از درجه 6 محکوم شود و سپس مرتکب جرم تعزیری درجه 6 دیگری گردد مقررات مربوط به تکرار در مورد وی اجرا نمی گردد. زیرا جرم درجه 6 فاقد مجازات تبعی طبق ماده 25 می باشد و موجب تحقق تكرار جرم نمي شود.
44- اگر دادگاه بخواهد مجازات مرتکبی را که مشمول تکرار جرایم تعزیری است تخفیف دهد و مجازات قانونی جرم جدید ثابت یا فاقد حداقل باشد، دادگاه می تواند مجازات مرتکب را تا نصف مجازات مقرر قانونی تقلیل دهد.
45- دادگاه در تعیین مجازات شخصی که مشمول مقررات تکرار است به حداکثر مجازات مکلف است اما از حداکثر تا یک و نیم برابر مجازات مختار است.
46- در جرایمی که مجازات قانونی آنها دارای حداقل و حداکثر می باشد، دادگاه نمی تواند به کمتر از میانگین حداقل و حداکثر مجازات را تقلیل دهد. بطور مثال اگر جرمی شش ماه تا سه سال حبس دارد، دادگاه فقط تا 21 ماه می تواند مجازات را تخفیف دهد و کمتر از آن را اختیاری در تقلیل ندارد.
47- دادگاه در مورد مجازات جرمی که ثابت یا فاقد حداقل باشد و مشمول مقررات تکرار جرم نیز می گردد، نمی تواند به کمتر از نصف مجازات را تقلیل دهد. بطور مثال جرمی که مجازاتش سه سال را تنها می تواند تا یکسال و نیم تخفیف دهد نه کمتر.
48- اگر شخصی دارای سه فقره محکومیت قطعی مشمول مقررات تکرار جرم یا بیشتر از آن باشد، دادگاه نمی تواند حتي در صورت دارا بودن شرایط تخفیف در مورد جرم جدید، مقررات تخفیف را اعمال کند.
49- امکان صدق عنوان تعدد و تکرار جرم موجب تعزیر در یک زمان واحد وجود دارد و آن زمانی است که در مورد شخصی حکم محکومیت قطعی صادر و سپس شخص محکوم مرتکب دو یا چند جرم تعزیری درجه یک تا شش می گردد.
50- در صورتی که شخصی در یک زمان مشمول عنوان تعدد و تکرار جرم موجب تعزیری گردد، ابتدا باید جرایم جدید طبق مقررات تکرار، تشدید و سپس شدیدترین مجازات از میان‌ها به اجرا گذاشته می شود و این مجازات با مجازات محکومیت سابق با یکدیگر جمع می شوند.
51- مقصود از مجازات اشد، در ماده 134 قانون مجازات اسلامی، مجازات اشد قضایی، یعنی آنچه در حکم محکومیت تعیین شده است نه قانونی، زیرا دادگاه می تواند در تعدد واقعی نسبت به تخفیف مجازات، تعلیق اجرای مجازات با تعویق صدور حکم یا مجازات های جایگزین حبس اقدام نماید و این تأسيسات در میزان مجازات‌ها مؤثر است.
52- اگر مجازات اشد در تعدد واقعی در هنگام اجرا به یکی از علل قانونی تقلیل یابد یا تبدیل یا غیرقابل اجرا شود، مجازات اشد بعدی اجرا خواهد شد و میزان اجرا شده مجازات اشد اول برای مجازات اشد دوم محاسبه می گردد .
53- چنانچه شخص زیر 18 سال مرتکب بیش از یک جرم تعزیری مشمول ماده 134 قانون مجازات اسلامی شود، طبق رای وحدت رویه شماره 60/21-21/10/1360 هیأت عمومی دیوان عالی کشور ابتدا برای هر یک از جرایم بدون رعایت مقررات تشدید، کیفر مجازات تعیین می گردد و از میان این مجازات‌ها تنها مجازات اشد اجرا می گردد.
54- چنانچه مجازات جرمی درجه پنج باشد و دادگاه با اعمال تخفیف مجازات مرتکب را به درجه هفت تعیین کند، در صورت ارتکاب جرم جدید، جرم درجه هفت موجب تحقق تکرار نمی شود.
55- تعدد جرایم در مورد نظاميان و مرتكبان مشمول قانون اصلاح مبارزه با مواد مخدر مشمول مواد 131 و 134 قانون جدید است.
56- در تعدد جرايم موجب تعزير امكان تعليق اجراي مجازات وجود دارد.
57- در تكرار جرم تنها جرم درجه شش مي تواند مشمول تعويق صدور حكم قرار گيرد.
58- در تعدد رفتارهاي مجرمانه متعدد، چنانچه مجازات قانوني يكی از رفتارها بيش از شش ماه حبس باشد، مانع از صدور حكم به مجازات جايگزين حبس خواهد شد.
59- در صورت تكرار جرم از سوي اشخاص حقوقي، امكان اعمال ماده 137 قانون مجازات اسلامی در مورد آنها امكان پذير نمي باشد.
60- مقصود از مجازات اشد در ماده 131 ، مجازات جرمي است كه كيفر آن اشد است. (اشد قانونی)
