ماده ۱– قانون مجازات اسلامی مشتمل بر جرائم و مجازات های حدود، قصاص، دیات و تعزیرات، اقدامات تأمینی و تربیتی، شرایط و موانع مسؤولیت کیفری و قواعد حاکم بر آنها است.
پیشینه تقنینی:
سابقه تقنینی ماده یک به تریب بشرح ذیل می باشد:
ماده 1 قانون مچازات عمومی مصوب 1304/10/23: «مجازاتهاي مصرحه در اين قانون از نقطه نظر حفظ انتظامات مملكتي مقرر و در محاكم عدليه مجري خواهد بود و جرم هايي كه موافق موازين اسلامي تعقيب و كشف شود بر طبق حدود و تعزيرات مقرره در شرع مجازات مي‌شوند.»
ماده یک قانون راجع به مجازات اسلامی مصوب 1361/7/21: «قانون مجازات راجع است به تعیین انواع جرائم و مجازات و اقدامات تأمینی و تربیتی که در باره مجرم اعمال می شود.»
ماده یک قانون مجازات اسلامی مصوب 8/5/ 1370: «قانون مجازات اسلامی راجع است به تعیین انواع جرایم و مجازات و اقدامات تامینی و تربیتی که درباره مجرم اعمال می شود.»
بنابراین ماده یک قانون مجازات اسلامی فعلی، جایگزین مواد فوق شد.
شرح و تفسیر:
1) این ماده بیانگر گستره حقوق جزا می باشد و تعریفی از قانون مجازات اسلامی ارائه نکرده و صرفاً به ذکر مصادیق مندرج آن بسنده نموده و در عین حال تمام مصادیق از جمله ادله اثبات دعوا را مورد توجه قرار نداده است.
2) در این قانون اقدامات تامینی و تربیتی در قالب مجازات های اصلی، تکمیلی، تبعی برخلاف قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 که برای اشخاص دارای مسئولیت کیفری نیز تعیین نموده بود، صرفاً برای اطفال ( سنین 9تا 15 سال) و نوجوانان (سنین 16 تا 18 سال) و مجانین قابل اعمال است و سایر مجازات ها فقط برای اشخاص دارای مسئولیت کیفری است. به عبارت دیگر در این قانون برای اطفال مجازاتی پیش بینی نشده و برای افراد دارای مسئولیت کیفری هم جز جوانان (زیر 18 سال) اقدامات تامینی و تربیتی پیش بینی نشده است.
3) برابر ماده 728 این قانون، قانون اقدامات تامینی و تربیتی مصوب 1339 به طور صریح نسخ شده است.
4) در ماده 14 این قانون مجازات های بازدارنده از انواع مجازات ها حذف شده است،لذا این ماده نیز مجازات های بازدارنده را در ردیف مجازات ها احصاء نکرده است.
منبع: قضاوت آنلاین
