اشکال اجرای حکم ضبط تلفن همراه حاوی فیلم و عکس مبتذل و مستهجن

نحوه حل مشکل عدم امکان اجرای حکم ضبط تلفن همراه به علت قابل بازیابی بودن فیلم و عکس مبتذل و مستهجن پاک سازی شده

کد نشست ۱۴۰۰-۸۵۹۶

صورت‌جلسه نشست قضائی ۱۳۹۹/۱۱/۱۵ قضات شهر خرمدره در استان زنجان

موضوع: اجرای حکم ضبط تلفن همراه حاوی تصاویر منافی عفت

پرسش

خانم الف علیه آقای ب شکایتی دایر بر تهیه فیلم و عکس مبتذل و مستهجن و وسیله تهدید قرار دادن آن مطرح نموده است و پس از رسیدگی منتهی به دادنامه، محکوم شده است، قاضی صادر کننده حکم در متن رای اعلام نموده که تصاویر از تلفن‌های همراه محو و حذف گردد سپس تلفن‌های همراه به نفع دولت ضبط گردد.

در ادامه در مرحله اجرا تلفن های همراه جهت پاکسازی تصاویر مورد شکایت جهت ضبط تلفن همراه به پلیس فتا ارسال و پلیس فتا اعلام می‌نماید که در صورت پاکسازی و هرگونه اقدامی تصاویر قابل بازیابی و ریکاوری توسط هر شخص فنی می‌باشد و اعلام نموده جهت جلوگیری از سوء استفاده های آتی می‌بایست تلفن‌های همراه معدوم سازی گردد.

با توجه به مسئله فوق ارشاد فرمائید: آیا اجرای احکام کیفری مکلف است رای صادره در خصوص ضبط را اجرا نماید یا اینکه می‌بایست پس از وصول نتیجه از پلیس فتا موضوع را به دادگاه ارسال و کسب تکلیف نماید؟ مشکل به وجود آمده مشکل اجرایی است یا ابهام در رای؟ وظیفه دادگاه در این خصوص چیست؟ اگر مجدداً دادگاه بر ضبط اصرار نماید وظیفه قاضی اجرا چه می‌باشد؟

نظر اتفاقی

به استناد ماده 215 و تبصره 5 ماده 19 از قانون مجازات اسلامی و مواد 148 و 506 از قانون آیین دادرسی کیفری ضبط اشیاء و اموالی که وسیله ارتکاب جرم بوده و یا از ارتکاب جرم تحصیل شده است از اختیارات قاضی رسیدگی کننده می‌باشد که به لحاظ نحوه وقوع جرم و اوضاع و احوال قضیه اتخاذ تصمیم خواهد شد.

از طرفی در مانحن فیه که تلفن همراه وسیله ارتکاب جرم سامانه رایانه‌ای و مخابراتی بوده است طبق ماده 681 قانون آیین دادرسی کیفری قاضی موظف است با لحاظ نوع و میزان داده‌ها و نوع و تعداد سخت افزارها و نرم افزارهای مورد نظر و نقش آنها در جرم ارتکابی، در مهلت متناسب و متعارف برای آنها تعیین تکلیف کند که مطابق با ماده 677 قانون آیین دادرسی کیفری که اعلام می‌دارد توقیف سامانه‌های رایانه‌ای یا مخابراتی متناسب با نوع و اهمیت و نقش آنها در ارتکاب جرم از طریق ضبط سامانه بلامانع اعلام شده است. مضافاً بر اینکه طبق ماده 537 اجرای حکم ضبط از وظایف قاضی اجرای احکام کیفری می‌باشد.

از طرفی طبق ماده ۴۹۱ قانون آیین دادرسی کیفری که اعلام می‌دارد هرگاه قاضی اجرای احکام کیفری، رأی صادره را از لحاظ قانونی لازم‌الاجراء نداند، مراتب را با اطلاع دادستان به دادگاه صادرکننده رأی قطعی اعلام و مطابق تصمیم دادگاه اقدام می‌کند.

در مانحن فیه نیز اجرای حکم ضبط و تحویل آن به سازمان امور تملیکی ممکن است موجب فروش تلفن همراه به اشخاص و بازیابی تصاویر گردد، پس در خصوص اینکه تصاویر محو و حذف گردد آیا می‌بایست صرفاً به صورت نرم افزاری تصاویر و فیلم حذف گردد یا اینکه از لحاظ سخت افزاری نیز می‌بایست محل ذخیره سازی نیز تخریب گردد، دارای ابهام بوده و مشکل در اجرای رای نمی‌باشد چون اجرای رای با مشکلی مواجه نیست در نتیجه مستنداً به ماده ۴۹۷ قانون آیین دادرسی کیفری که اعلام می‌دارد رفع ابهام و اجمال از رأی با دادگاه صادرکننده رأی قطعی است، قاضی اجرا طبق ماده ۴۹۱ قانون آیین دادرسی کیفری که اعلام می‌دارد هرگاه قاضی اجرای احکام کیفری، رأی صادره را از لحاظ قانونی لازم‌الاجراء نداند، مراتب را با اطلاع دادستان به دادگاه صادرکننده رأی قطعی اعلام می‌کند و پرونده را به لحاظ نظریه پلیس فتا به دادگاه ارسال و درخواست رفع ابهام از جهت تخریب قطعه ای که داخل تلفن همراه بوده و می‌بایست تخریب گردد به دادگاه ارسال می‌نماید که دادگاه نیز مستند به مواد 497 و 491 قانون آیین دادرسی کیفری مکلف به رفع ابهام بوده النهایه قاضی اجرا وفق دستور دادگاه اقدام می‌نماید (در صورت صدور دستور تخریب قطعه یا ضبط تلفن همراه بدون تخریب قطعه مستنداً به ذیل ماده ۴۹۱ قانون آیین دادرسی کیفری وفق دستور دادگاه اقدام می‌نماید).

نظر هیئت عالی

در فرض پرسش هر چند به نظر می‌رسد موجب قانونی جهت ضبط دستگاه تلفن همراه وجود ندارد با این وجود، بر فرض صحیح بودن صدور حکم به ضبط، موضوع از مصادیق اشکالات مربوط به اجرای رای بوده که مطابق قسمت اخیر ماده 497 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 با تدبیر قاضی اجرای احکام کیفری باید مرتفع شود.

سامانه نشست های قضایی قضات