زندگی نامه حاج شیخ اسد الله ممقانی قاضی دادگستری
حاج شیخ اسدالله ممقانی، در سال 1264 (ش.) در ممقان تبریز به دنیا آمد. تحصیلات خود را در زمینه فقه و اصول و علوم حقوق اسلامی، در زادگاهش آغاز كرد و برای ادامه آن به نجف اشرف رفت و در محضر آخوند ملاكاظم خراسانی و دیگر علمای نجف، به فراگیری علوم اسلامی پرداخت.
در این دوران با فضلای تُرك مانند سلطمان نظیف (ادیب معروف تركیه) رفاقت و مراودت داشت. پس از دریافت درجه اجتهاد، به دلیل طرفداری از جنبش مشروطه، به تركیه رفت و به تبلیغ مشروطیت پرداخت. در كنار این فعالیت، در مدرسه دارالفنون تركیه به تحصیل در رشته حقوق پرداخت و دانشنامه پایان تحصیلات خود را از این مركز دریافت كرد.
در سال 1295 (ش.) به استخدام وزارت خارجه درآمد و به نمایندگی از ایران و تركیه، به عنوان رئیس محكمه نظارت بر امور شرعیه در استامبول، به انجام وظیفه مشغول شد. پس از جنگ جهانی اول و شكست تركیه، به تبریز بازگشت و در مسجد حاج سید المحققین به وعظ پرداخت.
در سال 1306 (ش.) به دعوت علی اكبر خان داور به عنوان مستشار دیوان عالی تمیز به كادر دادگستری نوین پیوست. بعدها عناوین شغلی متعددی را بر عهده گرفت كه عبارتند از: مدعی العموم استیناف اصفهان، معاون پاركه دیوان عالی تمیز (1309 ش.)، مستشار دیوان عالی تمیز (شعبه‌های مختلف به ویژه 3 و 4)، معاون اول دادسرای دیوان عالی كشور (1323 ش.)، رئیس شعبه چهارم دیوان عالی كشور، وزیر دادگستری كابینه ساعد مراغه‌ای (1323 ش. به بعد). او در سال 1325 (ش.) بازنشسته شد.
شیخ ممقانی، یكی از اعضای كمیسیون تهیه و تدوین قانون مدنی (جلدهای دوم و سوم) و از قضات نامدار دادگستری بود. او در محاكمات جنجالی و تاریخی دادگستری مانند محاكمه نصرت الدوله فیروز، شركت داشت.
اهم آثار تالیفی و تحقیقی حاج شیخ اسدالله ممقانی عبارتند از:
1- مسلك الامام فی سلامه الاسلام (1329 هـ . ق. ، تبریز)
2- دین و شئون (1334 هـ . ق.، استامبول)
حاج اسدالله ممقانی، پس از 85 سال عمر در یازدهم اردیبهشت 1349 (هـ . ق.) در تهران بدرود حیات گفت.
منبع: مبارکيان، عباس، چهره ها در تاريخچه نظام آموزش عالی حقوق و عدليه نوين، چاپ اول، انتشارات پيدايش، تابستان ۱۳۷۷
