زندگی نامه سید جمال الدین سادات اخوی مشهور به جمال اخوی؛ قاضی دادگستری
سید جمال الدین سادات اخوی مشهور به آقا جمال اخوی، فرزند حاج سید نصرالله تقوی، در سال 1276 (ش.) در تهران به دنیا آمد. دوره مقدماتی را در مدرسه سادات و دوره متوسطه را در دبیرستان دارالفنون به پایان رساند. در كنار این تحصیلات، فقه و اصول، ادبیات عرب، علم معقول، اخلاق و منطق را به خوبی فرا گرفت. سپس هفت سال در مدرسه سن لویی تهران به فراگیری علوم جدید و به ویژه زبان فرانسه پرداخت. آنگاه هفت سال دیگر در همین مدرسه به تدریس پرداخت.
سید جمال پس از گشایش مدرسه عالی حقوق، به تحصیل حقوق پرداخت و طی سه سال، لیسانس قضایی گرفت. در ششم ماه حوت 1302 (ش.) پس از موفقیت در آزمون ورودی عدلیه، با سمت وكالت عمومی مدعی العموم محكمه بدایت، به كادر قضایی عدلیه پیوست. در سال 1303 (ش.) عضو افتخاری محكمه ابتدایی تهران، در سال 1305 (ش.) مدیر دفتر شعبه 4 امور قضایی، در اردیبهشت ماه 1306 (ش). مدیر دفتر پاركه بدایت مركز، حاكم محكمه بدایت درجه اول مركز و عضو اداره امور قضایی عدلیه بود. در خردادماه 1308 (ش.) که مفتش قضایی بود، با گروه محصلان اعزامی به اروپا، راهی فرانسه شد. در فرانسه، با مشورت یك وكیل عمومی پاركه پاریس، به كارآموزی قضایی در دادگاه‌های پاریس پرداخت و به مطالعه و تحقیق در سیستم‌های قضایی این كشور مشغول شد. در سال 1311 (ش.) به ایران بازگشت.
جمال اخوی در مردادماه سال 1311، كفیل وكالت عمومی محكمه استیناف مركز شد. دیگر عناوین شغلی او عبارتند از: رئیس شعبه استیناف مركز، وكیل عمومی دیوان عالی تمیز، رئیس اداره حقوقی (1316 ش.)، مستشار شعبه سوم و چهارم دیوان عالی تمیز، عضو كمیسیون‌های قوانین جزایی، رئیس شعبه هفتم دیوان عالی تمیز، دادستان كل كشور (1330 ش.)، وزیر دادگستری (چهاردهم آبان ماه 1333 و اول شهریور ماه 1334 ش.)
سید جمال اخوی، یكی از قضات مشهور و مقتدر دادگستری بود و رویدادهای تاریخی مهمی در زمان او برای مقامات عالی قضایی پیش آمد. پس از كودتای 1332 (ش.)، دولت جدید قصد داشت كه بسیاری از قضات رده بالای دادگستری را به مجازات های سنگین و حتی مرگ محكوم كند. در این زمان آقا جمال اخوی به وزارت دادگستری در كابینه جدید منصوب شد. او شرط پذیرش این مقام را عفو كامل قضات و ادامه خدمات قضایی آنان قرار داد و با این عمل جوانمردانه جان بسیاری از قضات عالی رتبه را از مرگ حتمی نجات بخشید. او سال‌ها در مدرسه عالی سپهسالار (دانشكده معقول و منقول)، مدرسه عالی وعظ و خطابه و دانشكده الهیات به تدریس علم درایه، فلسفه و اخلاق مشغول بود. وی پس از بازنشستگی یكی از اعشای پیوسته فرهنگستان ایران و عضو هیئت مدیره حفاظت از آثار باستانی كشور بود.
سید جمال الدین سادات اخوی، پس از 86 سال عمر با عزت، در دوازدهم آذرماه 1362 (ش.) در تهران دیده از جهان فرو بست.
منبع: قضاوت آنلاین به نقل از مباركيان، عباس، چهره ها در تاريخچه نظام آموزش عالي حقوق و عدليه نوين، چاپ اول، انتشارات پيدايش، تابستان ۱۳۷۷
