[signco]

انگیزه سارقان:

سارقان در سرقت اموال دیگران انگیزه های مختلفی دارند، انگیزه برخی از سارقان، فروش مال دزدی شده و بدست آوردن پول است.

برخی از سارقان نیز برای انجام برخی از جرایم سرقت می کنند، مثلا سرقت خودرو و استفاده از آن در آدم ربایی یا قاچاق مواد مخدر و یا ارتکاب جرایم دیگر.

انگیزه برخی از سارقان نیز استفاده از مال مسروقه است.

بنابراین پس از آنکه سرقت صورت گرفت، سارق یا سارقان قصد نقد کردن این اموال را دارند و غالباً هدف از سرقت، تحصیل و به دست آوردن وجه  می باشد .

قانون تکلیف همه کسانی را که اموال سرقتی را می فروشند، می خرند یا آنها را پنهان می کنند بخوبی روشن نموده است. پس کسانی که آگاهانه در این مسیرها قرار می گیرند باید بدانند قانون آنها را مجرم می داند.

مداخله در اموال مسروق:

قانون می گوید هرگونه مداخله در مال مسروقه چه به صورت مورد معامله قرار دادن آن یا مخفی کردنش باشد به شرط آن که افراد از سرقتی بودن این اموال باخبر باشند، مرتکب جرم شده  و اگر مالخر خرید و فروش اموال سرقتی را حرفه خود قرار داده باشد به اشد مجازات محکوم خواهد شد.

در این میان کسی که مال مسروقه را خریده و بابت آن پولی پرداخته، چه این عمل را با علم انجام داده باشد و چه از آن بی خبر باشد باید مال را به صاحبش برگرداند و پولی را که پرداخته از سارق مطالبه کند.

مشارکت در سرقت :

شریک جرم کسی می باشد که به قصد ارتکاب جرم با فرد یا افراد دیگری در انجام عملیات مادی جرم معینی مشارکت و همکاری کند.

گاهی ملاحظه می‌شود که یک فرد به تنهایی قصد ارتکاب جرمی را کرده و آن را به انجام می‌رساند که در این صورت این فرد را «فاعل جرم» یا «مباشر جرم» می‌نامند.

اما غالباً اتفاق می‌افتد که برای ارتکاب مراحل مختلف یک جرم، چند نفر نقشی را بر عهده می‌گیرند؛ مثلاً شخصی نقشه اصلی سرقت از مغازه ای را طرح می‌نماید ، دیگری مسوول تهیه وسایل لازم برای ارتکاب جرم می‌شود، چند نفر عملاً اقدام به ربایش مال می کنند و بالاخره شخص دیگری اشیاء مسروقه را در منزل خود مخفی و نگهداری می‌نماید تا پس از مدتی آنها را به فروش رسانیده و منافع آن بین اشخاصی که همکاری مجرمانه داشته‌اند، تقسیم شود.

البته بدیهی است که همه این افراد به درجات مختلف دارای مسئولیت کیفری بوده اند و به اعتبار نوع و میزان همکاری در جرم، بر طبق مقررات جزایی مجازات خواهند شد، منتها اگر همکاری و مساعدت این چند نفر با هم در عملیات اجرایی جرم باشد، آنها را «شرکای جرم» و هر یک از آنها را «شریک جرم» می‌نامند؛ اما اگر برخی از این افراد در عملیات اجرایی جرم شرکت نکنند و صرفاً شرکای جرم را تحریک، تشویق، ترغیب، تهدید و … کنند، معاون جرم نامیده می‌شوند و معمولاً مجازاتی خفیف‌تر از شرکای جرم را دارا هستند.

تعریف شریک جرم

شریک جرم کسی است که به قصد ارتکاب جرم با فرد یا افراد دیگری در انجام عملیات مادی جرم معینی مشارکت و همکاری نماید . به عبارت دیگر، شریک جرم به کسی اطلاق می‌شود که با همکاری یک یا چند نفر دیگر یک جزء از عملیات مادی و محسوس جرم معینی را انجام دهد به نحوی که هریک از آنها فاعل مستقل آن جرم شناخته شوند؛ مانند اینکه دو نفر به قصد سرقت وارد منزل شخص دیگری شوند و متفقاً اموال متعلق به صاحب‌خانه را جمع آوری کرده و با خود ببرند. در این واقعه، چون هر یک از آنها در ربودن مال متعلق به دیگری مشارکت داشته، شرکای جرم یا مباشرین سرقت نامیده شده و مستحق مجازات هستند.

مجازات شریک جرم

با توجه به اینکه شرکت در جرم زمانی مصداق پیدا می‌کند که چند نفر با همکاری و مساعدت یکدیگر، عملیات اجرایی تشکیل دهنده جرم را تحقق بخشند و با عنایت به اینکه مجازات شریک در جرم، مجازات فاعل مستقل آن خواهد بود، لذا هر شریک جرم یک مباشر جرم توصیف شده و علی القاعده مجازات مباشر جرم را دارد از طرف دیگر هر شریک جرم عهده‌دار مسئولیت کامل اقدامات انجام شده توسط خود را داشته و با وی به همان نحو عمل می‌شود که با مباشر جرم باید عمل شود. در واقع، مسئولیت کیفری شریک در جرم کاملاً مشخص بوده و به هیچ وجه ارتباطی با مسئولیت کیفری سایر شرکا پیدا نخواهد کرد و به همین جهت هر شریک می‌تواند به تنهایی مورد تعقیب قرار گیرد.

مثلاً اگر پدری با مشارکت برادر خود مبادرت به سرقت مخفیانه اموال فرزند خود نماید ، علیرغم اینکه پدر بر اساس قانون مجازات اسلامی مستوجب مجازات حد نیست، لیکن برادر وی که در ربودن مخفیانه مال برادرزاده خویش نقش اجرایی داشته است، با احراز شرایط لازم برای سرقت حدی، مستحق مجازات حد خواهد بود.

همچنین مجازاتی که علیه یک شریک جرم عمال می‌گردد کاملاً مستقل از کیفری است که علیه سایر شرکای وی قابل اعمال است. یعنی اینکه مجازات و عدم اعمال مجازات بستگی به خود شریک داشته و کیفیات مخففه یا مشدده برای هر بزهکاری با توجه به موقعیت و وضعیت و خصوصیات جسمانی و روانی، خانوادگی، شغلی و عکس العمل وی در زمان ارتکاب جرم و پس از آن، جداگانه در نظر گرفته شده و اثری نسبت به سایر شرکاء ندارد.

در مورد جرایم غیر عمدی هم که ناشی از خطای دو نفر یا بیشتر می باشد ، مجازات هریک از شرکا مجازات فاعل مستقل است و اگر تأثیر مداخله و مباشرت شریک در حصول جرم ضعیف باشد، دادگاه می‌تواند مجازات وی را به تناسب تأثیر عمل، تخفیف دهد.

حامد اسکندری-وکیل دادگستری

[مدیر]

با سلام

ضمن تشکر از مطلب ارسالی شما

تغییرات جریی صورت گرفته در اجرای «بند 11 ضوابط ارسال مطلب در انجمن های مشاوره حقوقی» می باشد.

[نویسنده]

نوشته‌ها