حضانت و ولایت فرزند دو مفهوم متفاوت است. ولایت به معنای قدرت و اختیاری است که قانون برای اداره امور کودک به پدر و جد پدری میدهد تا بر اساس مصلحت کودک عمل کنند که این حق پس از مرگ با وصیت قابل انتقال است اما حضانت عموماً ناظر بر نگهداری از جسم کودک است، هرچند که حضانت به طور عام شامل تربیت نیز میشود.
حضانت در امور تربیتی و آموزشی هم حق و هم تکلیف ابوین است که طبق قوانین، حضانت فرزندان تا رسیدن به سن بلوغ یعنی دختر تا ۹ سالگی و پسر تا ۱۵ سالگی، به عهده والدین است و در صورت جدایی آنان نیز مادر تا سن هفت سالگی برای دختر در حضانت اولویت دارد ولی پس از آن حضانت با پدر است. مطابق قانون جز در موارد استثنایی نمیتواند والدین را از این حق محروم کند.
آیا پدر و مادر می توانند به نفع یکدیگر از حق حضانت خود صرفنظر کنند؟
در صورت توافق والدین، آنان می توانند به نفع یکدیگر از حق حضانت خود صرفنظر کنند. معیار تعیین کننده حضانت صرفاً مصلحت طفل است. بنابراین در صورت عدم کفایت پدر به تشخیص دادگاه، حضانت او بر عهده مادرش می باشد و پس از رسیدن طفل به سن بلوغ، فرزندان حق انتخاب ادامه زندگی با هر یک از والدین را خواهند داشت، با این وصف، در هر صورت تأمین مخارج زندگی فرزندان با پدر خواهد بود.